O’quv uslubiy majmua

Suruluvchi vergulli ma’lumotlar formati. Ma’lumotlar formatining uchta turining (“so‘z”, “ikkitalik so‘z”, “kengaytirilgan so‘z”) SVli SPlar uchun mo‘ljallanganligi adolatli hol. Ushbu formatlar quyidagi nollarga ega:
– SP (Single Precision floating - point format);


– birlamchi aniqlikdagi ma’lumotlarni taqdim etuvchi format (“so‘z”ga to‘g‘ri keladi);
– DP (Duble Precision floating - point format) - ikkilik aniqlikda ma’lumotlarni taqdim etuvchi format (“ikkitalik so‘z”ga to‘g‘ri keladi);
114
– SEP (Single Extended Precision floating-point format) - hisoblashlarning

oraliq va yakuniy natijalarni kengaytirilgan birlamchi aniqlikda taqdim etish formati. (n
SP va DP formatlari (8.3-rasm) bazaviy deb ataladi, chunki ularning uzunligi va tuzilishi standartlashtirilgan, ular ma’lumotlarni xotirada tashqi taqdim etish uchun qo‘llaniladi va IEEE 754 standartini qo‘llovchi qurilmalarga mos keladi.

31 30 22 0

S ^e f

а) SP so’z 63 62 52 51 0
_S e _f

b) DP ikkilik so’z

^{43 42 32 31 0} S ^e f

b) SEP kengaytirlgan so’z

8.3-rasm. Suriluvchi vergulli formatlar strukturasi.

Ma’lumotlarni ichki taqdim etishda qo‘llaniladigan kengaytirilgan SEP formatiga uncha keskin bo‘lmagan talablar qo‘yiladi. SP, DP formatlari strukturasi bir xil (8.3,a,b-rasm) va SVli sonlarni (8.2) formula ko‘rinishda taqdim etish shakli bilan belgilangan. Unda IEEE 754 standartiga binoan aniq ketma-ketlikda joylashtirilgan uchta maydon ajratilgan:
– belgili maydoni - sonning S belgisini taqdim etish uchun (1 bit);


– surilgan tartib maydoni - e surilgan tartib qiymatini taqdim etish uchun;

– mantissa maydoni - of mantissaning kasr qismini taqdim etish uchun; mantissaning 1ga teng butun qismi noaniq ishtirok etadi.
SEP formati strukturasida (8.3,v-rasm) mantissaning butun qismi aniq

mavjud bo‘lib, amallarni bajarish qulay. 115
Qo‘zg‘almas va suruluvchi vergulli SPlarni taqqoslash. Ma’lumotlarni SV

formatda taqdim etishning eng muhim afzalligi bu dasturchi ishining oddiy va qulayligidir, chunki ma’lumotlarni masshtablashtirish, natijalarni olganda to‘lib ketganlikni nazorat qilish zarurati yo‘q. Apparat realizatsiyasi nuqtai nazaridan SVli SP arxitekturasi mantissa va tartib alohida ishlov berish sababli ancha murakkab.

SPning uyoki bu turini tanlashda yechiladigan ishlov berish masalalari sinfi, kiruvchi signallarning dinamik diapazoni, ishlov berish aniqligiga e’tibor berish kerak. Yechilayotgan masalalar va realizatsiya qilinayotgan algoritmlarni hisoblash murakkabligi, yaxlitlash va protsessorning razryadli setkasining to‘lib ketish ehtimoli xatolarini baholash uchun ko‘paytirish/bo‘lish amallarining hajmini hisobga olish kerak.
Yechiladigan masalalarning kengroq doirasini qamrab olish va arxitekturada qo‘llanishi uchun zamonaviy SPlarda, ham QVli, ham SVli rejimida ishlash imkoniyatlari nazarda tutilgan. Ko‘rsatiladigan xizmatlar doirasini kengaytirish, turli formatdagi (audio, video, grafika) kiruvchi o‘zgaruvchilar oqimining kattalashuvi munosabatibilanSParxitekturasiSVrejimigao‘tishyo‘lidanketmoqda (maxsus qo‘llanishlar (masalan, harbiy) bundan mustasno).