O’quv uslubiy majmua bilim sohasi: 300000 – Ijtimoiy fanlar, jurnalistika va axborot Ta’lim sohasi: 3

2. Tashkilotning ichki muxiti.
Tashkilotning rivoji juda kuplab omillarga boglik. Tashkilot ochik sistema ekanligini biz yaxshi bilamiz. Demak, tashkilot faoliyatiga ichki va tashki muxit ta’sir kursatadi.ichki uzgaruvchilar-tashkilot ichidagi xolatiy omillardir.Raxbarlar bu uzgaruvchilarga e’tibor karatishlari va uz faoliyatlarida xisobga olishlari lozim.Ammo, xamma vakt xam ularni nazorat kila olmaydilar. Ichki uzgaruvchilarga kuyidagilar kiradi:

1. 
   Maksadlar.
   
2. 
   Struktura.
   
3. 
   Vazifalar, maksadlar.
   
4. 
   Texnologiya.
   
5. 
   Odamlar.
   

Tashkilot bir maksad yulida birlashib xarakat kilayotgan kishilar guruxidir. Odamlar yakka xolda uddalay olmaganliklari yoki samarasiz xolda bajarganliklari sababali birlashib xarakat kiladilar. Maksad-bu gurux erishishi lozim bulgan yakuniy xolatdir. Rejalaщtiriщ jaraenida raxbariyat maksadlarni yaratadi, belgilaydi va tashkilot a’zolariga yetkazadi.Bu orkali jamoa a’zolari uzlari intilaetgan xolatni yaxshi bilishlariga imkon yaratiladi.
Tashkilotlarda turli-tuman maksadlar buladi. Ba’zi tashkilotlar (ishlab chikarish va biznes) maxsulot ishlab chikarib, foyda olishni kuzlasalar, ta’lim muassasalari, yeshlarga chukur ta’lim berishni va rakobatbardoshli xodimlar kilib tayerlashni maksad kilib oladilar.
Maksadlar turli-tuman buladi. Yirik tashkilotlarkuplab maksadlarga egadirlar. Xar bir bulim xam uz maksadiga ega buladi. Ularning maksadlari tashkiliy maksadiga mos bulish, umumiy maksadni bajarishga xissa kushishi lozim.
3.Tashkilotlar boshkaruv darajalaridan va bulimlardan iboratdir. Bulimlarni biz funktsional soxalar deb xam ataymiz. Funktsional soxa tashkilot yeki uning bulimlari bajaraetgan ishga taallklidir,masalan, Menejment, ishlab chikarish, xodislarni ukitish, moliyani rejelashtirish. Tashkilot maksadlariga samarali tarzda erishishni ta’minlaydigan boshkaruv darajalari va funktsionml soxalarning mantikiy munosabatlariga tashkilot strukturasi deb ataladi.
STRUKTURA - boshkaruv darajalari va funktsional soxalarning mantikiy munosabatlaridir.
Xar kanday tashkilotda mexnat taksimoti mavjud buladi. Mexnat taksimoti-boshkalarga karaganda sifatlirok bajara oladigan mutaxassislarga ma’lum ishlarni topshirishdir. Demak, mexnat taksimoti ixtiyoriy ravishda ishni bulish emas, balki bajarishni samarli uddalay oladigan xodimlarga berishni nazarda tutadi.
Mexnat taksimoti gorizantal va vertikal kurinishlarda amalga oshiriladi.
Vertikal mexnat taksimoti natijasida nazorat soxasi yuzaga keladi.
Tashkilotdagi barcha daromad va bulimlardagi faoliyat muvaffiklashtirilgan tarzda olib borilishi lozim.SHundagina samaraga erishish mumkin.