O’quv uslubiy majmua bilim sohasi: 300000 – Ijtimoiy fanlar, jurnalistika va axborot Ta’lim sohasi: 3

Boshqaruv faoliyatiga oid qarorlarini qabul qilish usullari.
Boshqaruv amaliyotida boshqaruv qarorlarini ishlab chiqish va amaliyotga qo’llashning ko’plab shakl va usullari mavjud bo’lib, sharoitga va imkoniyatlarga mos ravishda ulardan biri tanlanadi. Boshqaruv qarorlarini qabul qilishda masalalarning murakkabligi va mazmuniga mos ravishda iqtisodiy tahlil, ekspert baholash kabi usullardan foydalaniladi. Qaror qabul qilishda rahbar faoliyat harakatining ketma-ketligi umumiy sxemasi mavjud, uni bilish konkret qarorlarni ko’rib chiqishga yordam beradi. Boshqaruv faoliyatiga oid qarorlarni qabul qilishdan oldin rahbar quyidagilarni aniqlab olish shart:

1. 
   Harakat maqsadi va unga erishish yo’llari.
   
2. 
   Muammoning muxim taraflarini.
   
3. 
   Kerakli moddiy, moliyaviy va mehnat resurslarini.
   
4. 
   Bajaruvchilarning vazifalarini.
   
5. 
   Vazifa bajarilishini tashkil etish tartibini.
   

Menejmentga qarorlarni qabul qilish xos, chunki har bir rahbar faoliyati, u qabul qilgan qarorlarda aks etadi. Boshqaruv qarorlari jamoa demokratiyasi va o’zini-o’zi boshqarish tamoyili asosida jamoani qaror qabul qilishda qatnashuvida amalga oshiradi. O’zini-o’zi boshqarish asosida ishlab chiqarish kuchlarining birlashtirishi va o’zaro fikrlarni rivojlantirishga olib keladi.
Qaror qabul qilish jarayoni.
Qaror qabul qilish jarayon ekan u albatta ma’lum bosqichlardan iborat bo’ladi. Qaror qabul qilish juda ko’plab omillarga bog’liq bo’lgan murakkab jarayondir. Qaror qabul qilish jarayoni yuzaga kelgan muammoga mos ravishda turlicha bo’ladi. Ammo, umumlashtirilgan xolda quyidagi bosqichlardan iborat qilib tushuntirish mumkin.
Ular quyidagilar:

1. 
   Muammo tashxisi.
   
2. 
   Qaror qabul qilishda cheklash va mezonlarni shakllantirish.
   
3. 
   Muqobillarini aniqlash.
   
4. 
   Muqobillarini baholash.
   
5. 
   Yakuniy tanlov.
   
6. 
   Qarorni amalga oshirish va nazorat qilish.
   

Qaror qabul qilishda eng muhim qadamlardan biri - muammo tashxisidir. Muammolar turli-tumandir. Maqsadga erishilmagan xollarda muammo yuzaga keladi.
Qaror qabul qilishda relevant va norelevant informatsiyalar mavjud bo’ladi.
Relevant informatsiya - aniq muammoga, odamga, vaqtga tegishli bo’lgan ma’lumotlardir.
Relevant informatsiya qarorning asosidir. U aniq bo’lishi va muammoga mos kelishi shart.
Norelevant informatsiya esa qarorga tegishli bo’lmagan axborotlardir. Ular qaror qabul qilishga xalaqit beradi.
Tashkilotlardagi qaror qabul qilish jarayoniga juda ko’plab omillar ta’sir ko’rsatadi. Yuqorida biz ko’rib chiqqan qaror qabul qilish muammolarining bosqichlari va ularni amalga oshirish taklif va mulohaza sifatidadir. Ular turli murakkab xolatlarda qaror qabul qilishga yordam beradi. Tashkilot murakkab ob’ektdir, tashkiliy harakatlarga esa murakkablik xos narsadir. Qaror qabul qilishda rahbarning shaxsiy bahosi muhim o’rin egallaydi. Har bir shaxs o’ziga xos bo’ladi. Kimdir bir ma’lumotni o’zida saqlasa, boshqa bir kishi bu ma’lumotdan samarali tarzda foydalanishi mumkin va foyda keltirishi mumkin.
Natijalar ehtimoli aniq bo’lmagan noaniqlik sharoitida qaror qabul qilish va uni baholash murakkab bo’lsa, ular to’g’risida yetarli darajada relevant informatsiya to’plash mumkin bo’lmasa bunday xolda qaror qabul qilish yanada murakkablashadi.