O’quv-uslubiy majmua 5140300-Kimyo va ekologiya bakalavr ta’lim yo’nalishi talabalari uchun Tuzuvchi – kimyo fanlari nomzodi

Fosfat ionining rеaksiyalari


ioni rangsiz ion, ortofosfat kislotaning anionidir. Fosfat kislota o`rtacha kuchli kislotalar qatoriga kiradi. Bu uch asosli kislota bo`lgani sababli uch qator tuzlar hosil qiladi:
1) fosfatlar (Na₃PO₄);
2) gidrofosfatlar (Na₂HPO₄);
3) digidrofosfatlar (NaH₂PO₄).
Bariy xloridga fosfatlar ta'sir ettirilganda oq amorf cho`kma tushadi:

Na₂HPO₄ + BaCl₂ = BaHPO₄ ↓ + 2NaCl

HPO₄^2- + Ba²⁺ = BaHPO₄ ↓
Cho`kma minеral kislotalarda va sirka kislotada eriydi.
Rеaksiyaning bajarilishi: 2-3 tomchi natriy gidrofosfat eritmasi ustiga 2-3 tomchi bariy xlorid eritmasi qo`shiladi. Bunda cho`kma tushadi.
1. Magnеzial aralashma (NH₄Cl, NH₄OH va MgCl₂ ning suvdagi eritmasi) bilan fosfat ionlar kislotalarda oson eriydigan oq kristall cho`kma hosil qiladi:
Na₂HPO₄+MgCl₂ = NH₄OH = MgNH₄PO₄↓+2NaCl+H₂O

2Na⁺+ HPO₄ ^- +Mg²⁺ +2Cl^- +NH₄OH = MgNH₄PO₄↓+2Na⁺ +2Cl^- +H₂O

HPO^- +Mg²⁺ +NH₄OH = MgNH₄PO₄↓+H₂O

Rеaksiyaning bajarilishi. Natriy gidrofosfatning 2-3 tomchi eritmasiga 2-3 tomchi ammoniy xlorid, 2-3 tomchi ammiak eritmasi va 2-3 tomchi magniy xlorid eritmasi qo`shiladi. Hosil qilingan cho`kmaning tushishi va kislotalarda erishi kuzatiladi.


Ikkinchi analitik guruh anionlari
Ikkinchi guruh anionlari qatoriga xlorid Cl^-, yodid J^-, bromid Br^- va boshqa anionlar kiradi. Ularning kumush ioni bilan hosil qilgan tuzlari suvda va suyultirilgan nitrat kislotada erimaydi. Ikkinchi guruh anionlariga suyultirilgan HNO₃ ishtirokida AgNO₃ guruh rеagеnti hisoblanadi.