O‘quv qo‘llanma (Barcha bakalavriat ta’lim yo‘nalishlari uchun) Toshkent-2019

Mantiq — to’g’ri tafakkurlash qonun va shakllarini o’rganadigan fan.
Materializm — moddiy narsa birlamchi deb hisoblovchi falsafiy yo’nalish.
Materiya - tushunchasi moddiy unsurga nisbatan ham, atomga nisbatan ham, pramateriyaga nisbatan ham umumiyroq bo’lgan tushunchadir. Materiya olamdagi barcha moddiy ob’ektlarni, butun ob’ektiv reallikni ifoda etuvchi eng umumiy tushunchadir. Faylasuflar «Tom ma’nodagi materiya faqat fikrning maxsuli va abstraktsiyasidir» deb yozishadi. Faylasuflar barcha moddiy ob’ektlarga xos xususiyatlarni umumiy tarzda ifodalash uchun qo’llaydigan tushuncha materiya deb ataladi. Demak, materiya moddiy ob’ektlarga xos eng umumiy tushuncha, falsafiy kategoriyadir.
Substantsiya — (lotincha Substantia — mohiyat) — moddiy asos, mohiyat. Harakat
Mafkura — (arabcha «mafkura») — nuqtai nazar, e’tiqodlar tizimi, majmui.
Mafkuraviy immunitet — begona g’oya va qarashlarga yon bosmaslik
Ma’naviyat — jamiyat va alohida shaxsning ma’naviy olami, ruhiy holatining ma’no mazmunini ifodalovchi tushuncha.
Ma’rifatparvarlar — ilm-fan, bilim, madaniyat, ta’lim-tarbiyani taraqqiy ettirishning tarafdorlari.
Metafizika — XVII asrda shakllanib narsa va hodisalarni bir-biridan ajratib harakatsiz, qotib qolgan holda tahlil etuvchi usul.
Metafizika – grekcha so’z bo’lib, lug’aviy ma’noda «fizikadan keyin» degan mazmunni ifodalaydi. Bu tushuncha, falsafa tarixida birinchi marta, £adimgi Yunonistonning buyuk faylasufi Aristotelning «Ilk falsafa» deb atalgan asarlariga nisbatan ishlatilgan. Ko’p hollarda, dialektikaga qarama-qarshi deb talqin etiladigan metafizika olamdagi narsa va hodisalarni o’rganishda ularning muayyan vaqt davomida nisbatan o’zgarmasdan, alohida turgan holatiga diqqatni ko’proq qaratadigan usuldir.
Metafizika — narsa va hodisalarni bir-biridan ajralgan va harakatsiz holda tahlil etadigan usul.
Metodologiya — bilish va o’zgaruvchan faoliyat usullari to’g’risidagi ta’limot.