O’quv materiallari

Naqsh va rang tanlash san'ati. Musulmon kishining tasavvuri va xotirasi — hamisha tarix sarhadlaridan chetda, mavhumlashgan holatlarda, mulohaza va musobaha tarzida tasviriy timsollardan xoli bo‘lgan, hamisha ham ko‘zga tashlanavermaydigan, birdaniga qo‘l bilan ushlab, ko‘z bilan ko‘rib bo‘lmaydigan xayoliy mubolag‘alar, mavhumotlar asosiga qurilgandir. Masjid naqshlaridagi bir-biriga chirmashib ketgan bo‘rtiq manzara, “Kufiy”, “Sulosi” xati yozuvlari musulmon kishining Alloh taolo bilan tanho muloqotining sog‘inchli hissiyotlarini ifodalaydi. Islomiy Naqsh va yozuvlar yasama manzara – dekoratsiya, bezak emas, balki ular inson qalbiga Alloh go‘zalligini singdiruvchi mo‘minlik mazmun-mohiyatini, musulmon kishi hayotini, turmush tarzini, estetik qadriyatlarni yorqin ifodalovchi tamsillardir. Naqshning chodraga o‘ralgan ayolga o‘xshatilishi shundan. Naqsh — haqqoniyatni qo‘l bilan ushlab ko‘rish emas, go‘zallikning mohiyatini anglash, shu go‘zallikni dildan his qilish, chodra ortidagi vaziyatga o‘zni tayyorlash va unga kirib borish timsolidir.

Naqshdagi gullar va ranglar gulsafsar — osoyishtalik, umri boqiylik; to‘lqinsimon gul poyasi — boylik va farovonlik; novda va yaproqlar — navqironlik, yasharish timsollari bo‘lsa; oq rang — baxt va omad; zangori rang — oliy e'tiqod; qizil rang — shodlik, yoshlik timsollaridir. Demak Naqsh — xotirjamlik, ruhiy osoyishtalik, umri uzoqlik — cheksizlikni ramziy ifodalovchi xilqatdir. Me'moriy binolarning naqshlari — oliy barkamollik, komillik, Alloh huzuriga yo‘l olish ramzlari hamdir. Shu tariqa naqsh tamsili hamma go‘zalliklarni yaratgan va ularni bandalariga ne'mat qilib bergan yagona va rahmli Alloh huzuriga borish va uning jamoliga yetishish omilidir.