O’quv materiallari mavzu: hayvolar morfologiya fanini mazmuni, mohiyati va vazifalari

Ko’krak devori va ko’krak bo’shlig’i organlaridagi limfa tugunlari
Qovurg’alararo limfa tugunlari - ln.n. intercostalis qovurg’alararo bo’shliqning qovurg’a boshiga yaqin qismiga joylashadi. Ildizi yelka muskullari, plevra va diafragmada, oqimi ko’krak yo’lidir. Uzunligi qoramollarda 0,3-0,5 sm, otlarda 0,3-0,6 sm bo’ladi.
Yuqorigi oraliq limfa tugunlari - ln.n. mediastinalis dorsalis juda mayda bo’lib, aorta bilan umurtqa orasidagi plevra ostida joylashadi. Ildizi umurtqa pog’onasining ustki qismi muskullarida, oqimi ko’krak yo’lidir.
Oldingi tomon oraliq limfa tugunlari - ln.n. mediastinalis cranialis ham mayda bo’lib, yurakning old tomonida, kekirdakning yuqorisida va pastda joylashadi. Ildizi yelka, kurak muskullari, bo’yin, ko’krak, yurak va aortada, oqimi esa ko’krak yo’li, o’ng limfa yo’lidir. Uzunligi hamma hayvonlarda 1,5-3 sm gacha bo’ladi.
O’rta qism oraliq limfa tugunlari - ln.n. madiastinalis media aorta va qizilo’ngach oralig’ida joylashadi. Ildizi kekirdak, qizilo’ngach va jigarda, oqimi bronx limfa tugunlaridir. Uzunligi qoramollarda 0,5-5 sm, bir tuyoqlilarda 0,2-6 sm bo’ladi.
Keyingi qism oraliq limfa tugunlari - ln.n. mediastinalis caudalis o’pkaning orqa tomonida aorta va qizilo’ngach orasida joylashadi. Ildizi o’pka va qizilo’ngachda, oqimi esa old tomon oraliq limfa tugunlaridir. Uzunligi qoramollarda 10-15 sm, bir tuyoqlilarda (1-7 gacha) 1-25 sm keladi; cho’chqalarda, itda bo’lmaydi.
Bronxlardagi limfa tugunlari - ln.n. bronchiales bir nechta mayda tugunchadan iborat bo’lib, kekirdakning o’pkaga bo’lingan qismida joylashadi. Ildizi yurak, o’pka, kekirdakda, oqimi esa old tomon oraliq limfa tugunlaridir. Qoramollarda o’ng va chap tugunchalardan iborat bo’lib, uzunligi 2,5-5 sm keladi. Cho’chqalarda 8-10 ta tugun birlashib, uzunligi 5-10 sm keladigan paket hosil qiladi.
O’pka limfa tugunlari - ln.n. pulmonalis o’pka bronxlarida bo’ladi. Qoramollarda uzunligi 0,1-1,5 sm, bir tuyoqlilarda (50-60 ta), uzunligi 0,3-1 sm gacha bo’ladi, qoramollarning yurak xaltasi ustida ham limfa tugunlari uchraydi.