O’quv materiallar

SUYUQ CHIQIDILARNI/KULTURAL SUYUQLIKLARNI TOZALASH¹⁴
Organik va noorganik qo‘shimchalardan, ozuqa muhit produtsentlari tomonidan o‘zlashtirilmagan mahsulotlar.
Suyuq chiqindilarning organik moddlari mikroblar yordamida zararsizlantiridladi.
Nitratlar nitrifikator bakteriyalar yordamida zarasizlantiriladi.Fosfor tuzlari kimyoviy reaktivlar bilan cho‘ktiriladi.
Biotexnologik sanoat chiqindilarini qayta ishlash quyidagi bosqichlardan iborat;
− murakkab oqsil komplekslarini oddiy eruvchan modalargacha parchalash va ularni erimaydigan fraksiyadan ajratib olish:
− mikroorganizmlar yordamida erimaydigan qoldiqni suyultirish va anaerob qayta ishlash;

• 
  Organik azotni NH⁴⁺ (ammonifikatsiya) gacha transformatsiyalash va ammoniy ionlarini nitratlargacha oksidlash;
  

− organik uglerodni SO2 ga o‘zgartirish.
TEXNOLOGIK YO‘L ORQALI AMALGA OSHIRISH
1 bosqich. Kultural suyuqlik nasosli tindirgichga uzatiladi.
2 bosqich. Suyuqlik temir betonli tindirgichga uzatiladi, bu tindirgich tubida trubalar joylashgan bo‘lib ulardan tinimsiz ravishda tashqi muhitdan havo oqimi uzatilib turadi. Tashqi havoda mikroorganizmlar aralashmasi mavjud (biotsenoz). Ular orgpanik birikmalarni SO₂ va N₂0 gacha oksidlaydi, bu jaranda organik moddalarning miqdori 80-90% gacha pasayib ketadi.
Biotsenoz o‘z o‘zidan amalga oshadi. Bu mikrorganizmlar faol il deb ataladi.
Ular bir necha o‘n xil mikroorganizmlardan tashkil topgan bo‘ladi:
- 70% Pseudamonas avlodiga mansub;
- 20% Bacterium avlodiga mansub – sporali grammmusbat tayoqchalar;
- 10% Bacillus avlodiga mansub va grammanfiy kokklardir.
3 bosqich. Oqava suvlar birinchi tindirgichdan ikkinchi tindirgichga uzatiladi. Tindirgichda faol ilni tindirish amalga oshiriladi, u keyinchalik quritilib o‘g‘it siqatida ishlatiladi.
4 bosqich. Oqava suvlar biofiltrlarga uzatiladi (biofiltrda plyonkalar oqimga nisbatan perpendikulyar ravishda joylashtirilgan bo‘lib, ularga shtamm-destruktorlar ulangan bo‘ladi bu shtammlar gen muhandisligi yo‘li orqali olinadi).
Ba’zida bu shtammlar tindirgichga ham qo‘shiladi («tomizg‘i» achituvchi vosita sifatida)
5 etap. Xlorlash.
Gazsimon chiqindilarni yo‘qotish (tarkibida kasallik qo‘zg‘atuvchi mikroorganizmlar va SO2 bo‘lgan ishlatib bo‘lingan havo)
Gazsimon moddalar uglevodlarni achish jarayonida va bioob’ektlarni nafas olishi natijasida hosil bo‘ladi.
SO₂ gazi xladagent tomonidan yutib olinadi, keyinchalik u oziq-ovqat sanoatida ishlatiladi.
Ishlatib bo‘lingan havo tozalanadi.
Tozalash jarayoni katalizatori mavjud bo‘lgan kolonkalarda − 3000⁰S haroratda olib boriladi (chiqindilar SO2 hosil bo‘lgungacha yoqiladi)
Xom ashyo materiallari
va biotexnologiya istiqbollari
Biotexnologik jarayonlar uchun xom ashyoni tanlashga hizmat qiladigan eng asosiy mezonlar:
Tannarxi, etarli miqdorda bo‘lishi, kimyoviy tarkibi, oksidlanish shakli va darajasi, uglerod manbai va b.q.
Hozirgi vaqtda keng qo‘llanadigan va iqtisodiy jihatdan rentabel bo‘lgan metarialdan bu kraxmal hisoblanadi (asosan makkajo‘xori kraxmali), metanol, melassa va shakar siropidir.
XULOSA
Biotexnologiya turli xil arzon, ko‘p tarqalgan va qayta qo‘llasa bo‘ladigan xom ashyoga asoslnadi, shulardan eng muhimlari o‘simlik biomassasidir.
Biotexnologik jarayonlardagi substratlar konversiyasida asosiy diqqat chiqindisiz ishlab chiqarishga qaratiladi, bunda bitta ishalb chiqarishning ikkilamchi maxsulotlari boshqa jarayon uchun ozuqa substrati sifatida hizmat qiladi. Bunday jarayonlar sanoat − ekologiya chegarasini buzmaslik imkonini beradi.