O’quv materiallar Ma`ruza mashg’ulotlari

1. Otli birikma. Bunday birikmaning hokim so‘zi vazifasida ot, otlashgan so‘zlar keladi va u quyidagi ko‘rinishlarga ega bo‘ladi:
Hokim a’zo vazifasida ot keladi: g‘ayratli odam, samimiy inson, ezgu niyatli kishi.
Hokim a’zo sifatida olmosh keladi: bolaning o‘zi, Karimaning o‘zi.
Hokim so‘z sifatida otlashgan sifat keladi: kishilardan eng mardi, qizlarning sarasi.
Hokim a’zo vazifasida otlashgan son keladi: talabalarning beshtasi, o‘quvchilardan biri.
Hokim a’zo vazifasida otlashgan olmosh keladi: tilaklarning barchasi, kutib oluvchilarning hammasi.
Hokim a’zo vazifasida otlashgan sifatdosh keladi: onamlarning aytganlari, bolalarning o‘qiyotgani va b.
Hokim a’zo vazifasida otlashgan ravish keladi: jumhuriyatimizning buguni, ishlarning ko‘pi.
Hokim a’zo sifatida otlashgan undov so‘z keladi: ularning dod-voyi, bolalarning qiy-chuvi.
Hokim a’zo vazifasida otlashgan taqlid so‘z keladi: otlarning dupur-dupuri, to‘plarning gumbur-gumburi.
Ko‘rinadiki, otli so‘z birikmasi qismlari bitishuv, muvofiqlashuv va boshqaruv yo‘li bilan grammatik aloqaga kirishadi. Otli birikma so‘z shakli bilan so‘zning (leksemaning) yoki ikki so‘z shakllarning bog‘lanishidan hosil bo‘ladi.