O’quv materiallar Ma`ruza mashg’ulotlari

Qaysi javobda arab raqamlarining rim muqobili noto‘g‘ri ifodalangan?

Download 1,98 Mb.

bet	128/128
Sana	14.02.2022
Hajmi	1,98 Mb.
	#448402

1 ... 120 121 122 123 124 125 126 127 128

Bog'liq
majmua 2022 (1)

16.Qaysi javobda arab raqamlarining rim muqobili noto‘g‘ri ifodalangan?

CCD- 200, ikki yuz

LXX-70, yetmish

D- 500, besh yuz

CM- 900, to’qqiz yuz

217

17.Ma`lumki hozirgi o`zbek tilida sanoqni miqdorni bildiruvchi 23 ta son bor bo`lib, ularning barchasi miqdorga egalikni ifodalovchi sifatida qaysi songa nisbatan zidlanadi?

0

1

10

1000

218

18. Hozirda sonning nechta ma`no turi mavjud?

2

3

6

7

219

19. Qadimda qaysi sonlar sehrli sonlar hisoblangan?

3,7,9,40

2,3,4,7

2,5,10

2,3,7,10

220

20. “Al Jome` al sahih” asari necha fasl va necha bobdan iborat?

13 fasl, 673 bob

2 fasl, 63 bob

63 fasl, 3040 bob

97 fasl, 3405 bob

221

21.Quyidagi so`zlardan qaysi biri qadimda og`irlik o`lchovi sanalgan?

Paysa,misqol, dahsar

Chaqirim, botmon, tanob

Qarich, yog’och, qalam

Botmon, tanob, gaz

222

22.Quyidagi so`zlardan qaysi biri qadimda uzunlik o`lchovi sanalgan?

Qarich, yog’och, qalam

Chaqirim, botmon, tanob

Paysa, misqol, dahsar

Botmon, tanob, gaz

223

23.Qadimda ishlatilgan sarjin so`zi qanday o`lchov birligi sanalgan?

Uzunlik o’lchovi

Og’irlik o’lchovi

Yer o’lchovi

Pul o’lchovi

224

24. Qaysi gapda qo'llangan o'lchov so'zi alohida olinganda predmet nomini bildirib, matn2 ichidagina o'lchov ma'nosini bildiradi?

Uygacha yuz qadam qoldi.

Shahargacha hali uch chaqirim bor

Uyning orqasida 4 sotix ekin maydoni bor.

To'rt nafar talaba darsga qatnashmadi.

225

25. Berilgan o'lchov so'zlarining qaysilari faqat o'lchov-hisob ma'nosini bildiradi, qaysilari alohida olinganda predmet nomini bildirib, matn ichidagina o'lchov birligi ma'nosini bildiradi? 1) qarich 2) qadam 3) quchoq 4) bochka 5) paqir 6) shisha

Barchasi predmet ma’nosini va o’lchov ma’nosini bildirishi mumkin

1, 4-faqat o'lchov-hisob;2, 3, 5, 6-ham o'lchov-hisob, ham predmet ma'nosini bildiradi

1, 2, 4-faqat o'lchov-hisob, 3, 5, 6-ham o'lchov-hisob, ham predmet ma'nosini bildiradi

Faqat o’lchov ma’nosini bildiradi

226

26.-ala qo`shimchasi qaysi sonlarga qo`shiladi?

Besh, olti, o’n

Yeti, to’qqiz, o’ttiz

O’n besh, qirq, ellik

Bir, sakkiz, uch

227

27. Qaysi sonlarni yasaganda tovush tushishi sodir bo`ladi?

Ikki, olti, yetti

Ikki, to’rt, yetti

Ikki, besh, yetti

Ikki, uch, olti

228

28. Tartib sonlar yo`q gapni toping.

Onasi tokchadagi yettinchi lampani yoqdi

Ukam beshinchi sinfda o`qiydi

Yettinchilar, shanbalikka chiqinglar

Beshinchi, oldinga chiqing

229

29. Sonlarga –ta qo`shimchasini qo`llanadigan so`zlarni toping.

Barchasi to’gri

Bosh, nafar

Tup, litr, gramm

Litr gramm

230

30. Sonlarni ma`noviy turini hosil qiluvchi qoshimchala qanday ataladi?

Lug’aviy shakl yasovchi

Sintatik shakl yasovchi

Aloqa munosabat qo’shimchasi

Son yasovchi

231

. Mendan rozi bo‘linglar, men ham sizlardan roziman. Ushbu gapda olmoshning qaysi turi ishtirok etgan?

Kishilik olmoshi

gumon

Ko’rsatish

232

Olmoshlar qaysi so‘z turkumlarining o‘rnida kela oladi?

Barcha mustaqil so’z turkumlari o’rnida

Ot, sifat, fe’l

Sifat, ravish

Son, ot, ravish

233

. Husnbonuning oy desa, yuzi, kun desa, ko‘zi bor ekan, bilimdonu aqlli ekan. Ushbu gapda qanday yordamchi so‘z ishtirok etgan?

Teng bog’lovchi

Ko’makchi

yuklama

Ergashtiruvchi bog’lovchi

234

. Buni eshitgan Sherzod: – Nima gap? – deb so‘radi. Ushbu gapda olmoshning qaysi turi ishtirok etgan?

Ko’rsatish va so’roq

gumon

belgilash

Kishilik olmoshi

235

. E o‘g‘lim, nega sen mening maslahatimga quloq solmading? Ushbu gapda qanday tovush o‘zgarishi mavjud?

Tovush tushishi

Tovush ortishi

Tovush almashishi

Tovush tushishi va almashishi

236

. Yigit oddiy kiyingan, o‘rtabo‘y, kelishgan va chiroyli ekan. Ushbu gapdagi sifatlarni belgilang.

Oddiy, o’rtabo’y, chiroyli

Oddiy, kiyingan, chiroyli

Oddiy, chiroyli, kelishgan

Oddiy, o’rta, chiroyli

237

Predmet, belgi yoki hodisa haqidagi noaniq tasavvurga ishora qiluvchi so‘zlar...

gumon

Ko’rsatish

So’roq

Belgilash olmoshi

238

Kimdir, allakim, allaqaysi, allanima so‘zlari qaysi so‘z turkumiga oid?

olmosh

ot

ravish

sifat

239

Biz o‘z Vatanimizni ko‘z qorachig‘iday asrab-avaylaymiz. Ushbu gapdagi o‘z olmoshi qaysi kelishikda turibdi?

qaratqich

tushum

bosh

O’rin-payt kelishigi

240

Hamma, barcha, bari, butun olmoshlariga qaysi qatorda to‘g‘ri ta’rif berilgan?

Jamlab keladi

Gumon ma’nosi

So’roqni ifodalaydi

Ko’rsatib keladi

241

Har kim ekkanini o‘radi. Ushbu gapda olmoshning qaysi turi qo‘llangan?

belgilash

Kishilik

So’roq

O’zlik

242

. Qo‘shma olmoshlar to‘liq berilgan qatorni toping.

Har qanday, mana shu, hech bir

Kimdir, nimadir, qaysidir

Har nima, qayergadir

Biz, hamma, barcha

243

Kishilik olmoshlariga odatda qaysi qo‘shimchalar qo‘shilib kelmaydi?

-lar qo’shimchasi

egalik

kelishik

So’z yasovchi

Muqobil javob

244

Olmoshlarning qaysi turi turlanganda tovush orttirilishi yoki tushishini kuzatish mumkin?

Kishilik olmoshi

O’zlik olmoshi

Ko’rsatish olmoshi

Belgilash olmoshi

245

Uning (Xaliljonning) nechun shu holga tushib qolganligiga hamma hayron, o‘zi esa qo‘l siltaydi. Ushbu gapda olmoshning ma’no va grammatik2 xususiyatlariga ko‘ra qaysi turlari bor?

Kishilik, ko’rsatish, so’roq, ozlik,belgilash olmoshlari

ko‘rsatish, kishilik, so‘roq, belgilash olmoshi

belgilash, o‘zlik, kishilik, ko‘rsatish olmoshi

belgilash, ko‘rsatish, o‘zlik olmoshi, kishilik olmoshi

246

. U ko‘rsatish olmoshi qo‘llangan gapni belgilang.

U uchun atagan qo‘shiqlarim bor.

U ko‘pchilikning fikrini allaqachon sezgan edi

Muattar uning shodlikdan uchqun sochib turgan ko‘zlariga qaradi.

U kishi siz haqingizda juda yaxshi fikrlar aytdilar.

247

. Qaysi gapdagi birov so‘zi allakim ma’nodoshi bilan almashtirish mumkin?

Uzoqdan birovning qorasi ko’rindi

Botirlar birov eshitmasin deb, sekin-sekin qadam bosishdi

Bu gaplarni birov eshitmasin

Bolalardan birovi ko‘zlarini chirt yumdi.

248

. Bo‘lishsizlik olmoshi tarkibidagi hech so‘zi yakka holda qo‘llanganda ko‘pincha qaysi so‘zlar oldida keladi?

Otlar oldida

Sifat oldida

Fe’l oldida

Ravish oldida

249

O‘zlik olmoshi bog‘lanib kelgan ot tarkibida, asosan, qanday qo‘shimcha bo‘ladi?

egalik

kelishik

Egalik va kelishik

Ko’plik qo’shimchasi

250

2-shaxs qaratqichli birikma o‘rnida olmosh qatnashgan gapni aniqlang.

Sening irodang mustahkam emas.

O‘zlarining ham fikrlarini eshitsak yomon bo‘lmasdi.

Kaminaning ham sizga aytolmagan gaplari bor edi.

Biz mana shunday muvaffaqiyatlarga erishdik.

Muqobil javob

251

. Men o‘z tilagimni unga bildirsam gapida olmoshlar qaysi kelishik shakllarida kelgan?

Bosh, qaratqich, jo’nalish

Bosh, qaratqich, tushum

Bosh, tushum, jo’nalish

Bosh, qaratqich, chiqish

252

. Gapdagi olmoshning ma’no turini aniqlang. Xalq amaliy san’ati nihoyatda serjilo va sertarmoq ekanligiga shak-shubha yo‘q.

Olmosh ishtirok etmagan

So’roq

gumon

Bo’lishsizlik

253

. Quyidagi so‘roq olmoshlaridan qaysi biri birinchi shaxs birlik shaklda qo‘llanadi?

qaysi

kim

nima

Kim, nima

254

Gapdagi gumon olmoshi anglatgan ma’noni aniqlang. Tog‘ yo‘lidan allaqancha yo‘l bosishi kerak

holat

vaqt

miqdor

sabab

255

. Qaysi gapda odamga so‘zi olmosh turkumiga ma’no jihatidan yaqin?

Odamg alam qilarkan

Har qanday odmaga yaxshilik qilish kerak.

Odam odamga do‘st, o‘rtoq.

Odamga ko‘p narsa kerak emas.

256

. Kaminaning bergan maslahati bilan hamma o‘z ishini davom ettirdi. Ushbu gapda ostiga chizilgan so‘z qaysi olmosh turi o‘rnida qo‘llangan?

kishilik

O’zlik

belgilash

gumon

257

. Otning olmoshga ko‘chishi qaysi qatorda to‘g‘ri ko‘rsatilgan?

Odam ketgisi kelyapti

Inson yashamoqdan tolmasin uchun umid berilgan.

Odam borki, odamlarning naqshidir

Yaxshi odam, yo‘ldoshing kitob bo‘lsin

258

. Quyidagi qaysi so‘zlar ba’zan nutqda men kishilik olmoshi o‘rnida qo‘llanishi2 mumkin? 1) kamina; 2) kishi;
3) faqir; 4) banda.

1,3,4

1,2,4

1,4

1,2,3,4

259

Qanday olmoshlar juft olmoshlar sanaladi?

Barchasi to’g’ri

bir-biriga mazmunan yaqin bo‘lgan olmoshlarning birikishidan hosil bo‘lgan olmoshlar

bir-biriga talaffuzi yaqin bo‘lgan olmoshlarning birikishidan hosil bo‘lgan olmoshlar

bir-biriga mazmunan zid bo‘lgan olmoshlarning birikishidan hosil bo‘lgan olmoshlar

260

. Qaysi olmoshlar tuzilish jihatidan sodda va qo‘shma turlarga bo‘linadi?

Ko’rsatish va belgilash

Kishilik, gumon

Kishilik, ko’rsatish

Bo’lishsizlik, belgilash

261

Sifatdosh ishtirok etgan gapni aniqlang.

Menga do’q urgani kelmagandirsan, har holda?!

ko’rdim-u, chaqirgani jur’at qila olmadim

Onam bilgani yaxshi bo’lmadi

Bildirmasdan olsa bo’ladi-ku!

262

O’zlik nisbatdagi fe’l ishtirok etgan gapni aniqlang.

Bu – men tug’ilgan o’lka.

Ular mening hujjatlarimni qayerga joylashdi

Yangi ariqqa suv ochish marosimi kechqurun o’tkaziladimi?

Yangi ariqqa suv ochish marosimi kechqurun o’tkaziladimi? .

263

Orttirma nisbat shaklidan hosil qilingan birgalik nisbatidagi fe’l qaysi gapda mavjud?

Arz qil, yordam berishadi, yo’l-yo’riq ko’rsatishadi.

Ular o‘qishni tugatib qaytishadi.

Ona-bola uzoq yig’lashdilar.

Kiyim-kechaklaringni joylashtir, hali tushlik qilishimiz kerak.

264

Orttirma nisbat shaklidagi fe’l…

O’timli bo’ladi

o‘timli ham, o‘timsiz ham bo‘lmaydi

o‘timli yoki o‘timsiz fe’l bo‘lishi mumkin

o‘timsiz fe’l bo‘ladi

265

Ajratib ko’rsatilgan fe’lning nisbatini aniqlang. Men bilan tortishmang, baribir2 yutqizasiz

orttirma

birgalik

aniq

majhul

266

Ravishdoshning bo’lishsiz shaklini hosil qiluvchi qo’shimchani aniqlang.

-mas

-maslik

-ma

To’g’ri javob yo’q

267

To’liqsiz fe’l qo’llangan gapni aniqlang.

A,B,C

Bor erdi avval zamonda bir kishi, Doimo yolg’onchilik qilg’on ishi

Bor erdi avval zamonda bir kishi, Doimo yolg’onchilik qilg’on ishi

G’urbatda g’arib shodmon bo’lmas emish, El anga shafiq-u mehribon bo’lmas emish

268

To'tini o‘z ismini aytishga o‘rgatishadi. Ismni ko‘p qaytarishadi. Keyin bir kuni, ehtimol, bexosdanmi yoki o‘z kayfiyatini bildirish uchunmi, u talab qilinayotgan so‘zni aytib yuboradi va shu ondayoq mukofot oladi. Berilgan parchada fe’l nisbatlarining necha turi qo‘llangan?

4

3

2

5

269

O‘z tilingizda fikrlashga, toza gapirishga, nutqingizni har xil yot unsurlardan saqlashga harakat qiling. Til mavsumiy libos emaski, ob-havoning o‘zgarishiga qarab almashtirilsa. Kishi boshqa tilda bilimli bo‘la oladi, ammo faqat o‘z tilida barkamol bo'lishi2 mumkin. Ushbu gapdagi fe’l yasovchi qo’shimchalar sonini toping.

4

3

2

1

270

Berilgan gaplardan tarkibida ikkita so‘z yasovchi, ikkita lug'aviy shakl yasovchi qo'shimchasi bor bo'lgan fe’l qaysi nisbatda ekanligini aniqlang. 1) Doshqozonga olov yoqilgan, kabobpaz sixlarini qo'raga tergan, boyagi qassob bola allaqachon qo‘yni tinchitgan edi. 2) Karavot simlari asabiy g'ijirlab ketdi. 3) Shunda to‘satdan yuragi tez-tez gursillab ura boshladi. 4) Mustaqillikning zafarli qadami, huzurbaxsh nasimi bilan Andijonning Ko‘makay qishlog‘i ham o'zgartirildi.

orttirma

majhul

aniq

O’zlik

271

1) Qadim zamonda kushoniylar davlatida pahlavon Shukriolloh ismli sarkarda yashagan va uning dovrug'i ellarda doston ekan. (2) Sarkarda jangga sovut-dubulg‘asiz, qalqonsiz kirar hamda bu jangda uning qo'shini hamisha g'alaba qilarkan. (3) Bir kuni temirchi sarkardaning iltimosiga ko‘ra unga qalqon, sovut yasab beribdi va u navbatdagi jangda hammani hayron qoldirib, qalqon, sovut kiygan holda qilich bilan paydo bo’libdi. (4) Shunda atrofdagilar ajablanib: “Ey sarkarda, bu holda hech jangga kirmas edingiz-ku?!” - deyishibdi. (5) Sarkarda bir xo'rsinib javob beribdi: “Janglarda meni duo qilib turguvchi onaizorim olamdan o'tdilar. U kishining duolari menga qalqon, sovut, dubulg‘a edi. Endi u kishi yo‘qlar...” Berilgan matndagi qaysi gaplarda sodda yasama fe’llar ishtirok etgan?

1,4

1,3

2,3

2,4

Muqobil javob

272

O‘n ming uyli Qo‘ng‘irot elining boyvachchalari bilan yig‘ilib, mollarini semirtirib, bir yerga jam bo‘lib, bir baxmal o‘tovni tikib, shu o‘tovning ichida hamma boyvachchalar bilan qimiz ichib, o’z kayf-safosi bilan o’tirar edi. Ushbu gapda qatnashgan ravishdoshlar nisbatini aniqlang

o’zlik, orttirma, aniq

orttirma, aniq

o’zlik, aniq

o’zlik, orttirma,

273

Qaysi gapda o’zlik nisbat shaklidagi fe’l qo’llangan ? 1) Nurga to’ldi dara , to’ldi soy , Nur yog’ildi qorong’i jarga 2) Yaltiraydi , doim tovlanar , Oy nuriga cho’miluvchi tosh 3) Uning og’ilga kirib qilgan taftishi Qobil boboga bir umid bag’ishlagan edi , bu so’zdan haddan ziyoda sevindi 4) Ammo kampirning dodiga odam tez to’plandi

1,2,4

1,3,4

1,2,3,4

1,4

274

Onangni har ko’rganingda , unga salom berganingda ko’zlaridan dilidagini anglashga harakat qil . Gapda fe’lning qaysi vazifa shakli qo’llanmagan ?

ravishdosh

sifatdosh

Harakat nomi

Sof fel

275

1) Eshik qo’qqisdan ochildi 2) Yo’l yuribdi , yo’l yursa ham , mo’l yuribdi 3) Qumri meni oldindan ogohlantirgandi . Har uchala gapda qo’llangan –di birligi bilan bog’liq javoblar mosligini tanlang . a) zamon qo’shimchasi b) to’liqsiz fe’l d) shaxs-son shakli

1-a, 2-b, 3-d

1-b , 2-a , 3-d

1-a , 2-a , 3-b

1-a , 2-d , 3-b

276

Qaysi to’liqsiz fe’l gapning umumiy mazmuniga noaniqlik , gumon ma’nosini kiritadi ?

emish

ekan

edi

emas

277

Qanday fe’llar holat fe’llari sanaladi ? 1) shaxslarning ichki kechinmalarini ifodalovchi fe’llar 2) narsalarning bir holatdan ikkinchi holatga o’tishini ifodalovchi fe’llar 3) shaxs va narsalarning jismoniy faoliyati natijasida ro’y bergan harakatni ifodalovchi fe’llar

1,2

1

2

1,2,3

278

Qaysi yasama fe’llar tarkibida fonetik hodisa yuz bermagan

barchasida fonetik hodisa sodir bo’lgan

yasha , sana , ata , qiyna

angla , sarg’ay , yashar , ulg’ay

yig’la , pasay , shovulla , susay

279

Fe’lning qaysi vazifa shakli otlashish , turlanish va tuslanish xususiyatiga ega ?

harakat nomi

1 sifatdosh va harakat nomi

sifatdosh

ravishdosh

280

Tushum kelishigidagi so‘zlar bilan bog‘lanmaydigan fe’llarga qanday fe’llar deyiladi?

o’timsiz fe’llar

o’timli fe’llar

harakat fe’llari

holat fe’llari

281

Qaysi gapda o’timli fe’lni o’timsiz fe’lga aylantirgan vosita qo’llangan?

Shu payt uzoqdan ikki otliq ko’rindi.

Alisher uyga kirishi bilan qolganlar jim bo’lishdi

Suyun do’mbirasini chalib hammani2 kuldiradi

Qizlar ham, bolalar ham—hamma sinfdoshlarim meni yaxshi ko’rishadi.

282

. Qaysi javobda fe’lning harakat nomi shakliga xos bo’lmagan xususiyat ko’rsatilgan?

Harakat nomi fe’lning munosabat shakllari bilan qo’llanishi mumkin

Harakat nomi otlar kabi egalik, kelishik, ko’plik qo’shimchalari bilan qo’llanishi mumkin.

Harakat nomi gapda otlar bajargan sintaktik vazifada qo’llanishi mumkin.

Fe’l asosida harakat nomi shakli qo’shilishi natijasida tovush o’zgarishi yuz berishi mumkin

283

Qaysi ravishdosh shakllari yordamida payt ma’nosini ifodalash mumkin? 1) –gach 2) –guncha 3) –gancha 4) –ib(-b) 5) –gani

1,2,4

1,2,3

1,2,3,4,5

1,3,5

284

Qaysi so’zlardan fe’l yasalishi jarayonida fonetik o’zgarish sodir bo’lmaydi?

eski, qora, tinch

sariq, qizil, ulug’

qiyin, o’yin, o’rin

ot, son, yosh

285

Qaysi gapda majhul nisbat shaklidagi fe’l qo’llangan?

Daraxtlarning mevasi qoplarda terilmoqda

Daraxtlarning yaproqlari sarg’ayib to’kilmoqda.

Daraxtlarning yaproqlari yomg’irda yuvilmoqda.

Daraxtlarning shoxlari hosildan egilmoqda.

286

Sajda qilgan paytingda qalbingdagilarni Robbingga to’kib solmaguncha boshingni ko’tarma. Ushbu hikmatda fe’lning qaysi vazifa shakli qo’llanmagan?

Harakat nomi

sifatdosh

ravishdosh

Sof fe’l

287

. Qaysi javobda qayd etilgan fe’llar bajaruvchining harakat-holat jarayoniga qay darajada ishtirok etishiga ko’ra2 farqlanadi?

aytdi, aytmoqda, aytar

aytyapman, aytyapsan, aytyapti

aytsa, aytgin, aytdi

aytdi, ayttirdi, aytishdi

288

Qaysi gapda imloviy jihatdan xato yozilgan fe’l qo’llangan?

Hozir yomg’ir yog’ayapti, shuning uchun keyinroq yo’lga chiqamiz

Puch yong’oq bilan qo’yin to’lg’azma

Bolalar suv bilan to’ldirilgan idishlarni ikkita-ikkita bo’lib tashishdi.

Oyim fermada ishlagan, o’n uchta sigirni yolg’iz o’zi sog’gan

289

Bajaruvchining ta’siri bilan boshqa shaxs tomonidan amalga oshgan harakat-holatni ifodalovchi fe’l nisbatini aniqlang.

majhul

orttirma

O’zlik

birgalik

290

. Qaysi gapda imloviy jihatdan xato yozilgan fe’l qo’llangan?

Oyim fermada ishlagan, o’n uchta sigirni yolg’iz o’zi soqqan.

Hozir yomg’ir yog’yapti, shuning uchun keyinroq yo’lga chiqamiz.

Bolalar suv bilan to’ldirilgan idishlarni ikkita-ikkita bo’lib tashishdi

Puch yong’oq bilan qo’yin to’lg’azma

291

Qanday fe’llar holat fe’llari sanaladi ? 1) shaxslarning ichki kechinmalarini ifodalovchi fe’llar 2) narsalarning bir holatdan ikkinchi holatga o’tishini ifodalovchi fe’llar 3) shaxs va narsalarning jismoniy faoliyati natijasida ro’y bergan harakatni ifodalovchi fe’llar

1,2

1

2

1,2,3

292

Qaysi gapda o’zlik nisbat shaklidagi fe’l qo’llangan ? 1) Nurga to’ldi dara , to’ldi soy , Nur yog’ildi qorong’i jarga 2) Yaltiraydi , doim tovlanar , Oy nuriga cho’miluvchi tosh 3) Uning og’ilga kirib qilgan taftishi Qobil boboga bir umid bag’ishlagan edi , bu so’zdan haddan ziyoda sevindi 4) Ammo kampirning dodiga odam tez to’plandi

1,2,4

1,3,4

1,2,3,4

1,4

Muqobil javob

293

Onangni har ko’rganingda , unga salom berganingda ko’zlaridan dilidagini anglashga harakat qil . Gapda fe’lning qaysi vazifa shakli qo’llanmagan ?

ravishdosh

sifatdosh

Harakat nomi

Sof fe’l

294

Qaysi gapda qo’llangan ravishdosh payt ma’nosini anglatgan ?

Lola suvga tikilgancha o’ylanib qoldi

Gapni bilib-bilmay gapirmaslik kerak

Yig’lab-yig’lab marza olsang , kulib-kulib sug’orasan

Yodgor kelib-kelmay hasharni adog’iga yetkazdi

295

Qaysi gapda qo’shma fe’l qo’llangan ?

Tushgacha shaharga borib keldik

Savri xola indamadi . Bitta-bitta qadam bosib , uyi tomon yurib ketdi

Qo’qonga nonushta mahalida kirib keldik

Gohida shu ish ustida uy egasining o’rtancha og’li Rasul kelib qoladi

296

Odobli va adolatli inson qo’lidagi qalam baxt-saodat uchun xizmat qilib yurgan odamlarni zavqlantiradi , bir-biriga yaqinlashtirib , do’stlikni mustahkamlaydi . Mazkur gapdagi fe’llar yuzasidan aytilgan to’g’ri mulohazalarni belgilang . 1) 4 o’rinda yasama fe’l qo’llangan 2) bitta ko’makchi fe’lli so’z qo’shilmasi qo’llangan 3) 3 o’rinda sodda yasama fe’l qo’llangan 4) bir o’rinda qo’shma fe’l qo’llangan 5) aniq va orttirma nisbat shaklidagi fe’llar qo’llangan

1,2,3,4,5

1,2,3

1,3,5

1,4,5

297

. Qaysi javobda ham ko’makchi fe’lli so’z qo’shilmasi , ham ravishdoshli so’z birikmasi sifatida talqin qilish mumkin bo’lgan birliklar berilgan ?

o’tirib turdi , aytib keldi

o’qib turdi , qarab bildi

kelib qoldi , aytib tashladi

ketib qoldi , yozib ko’rdi

298

Qaysi javobda ham ko’makchi fe’lli so’z qo’shilmasi , ham qo’shma fe’l sifatida talqin qilish mumkin bo’lgan birliklar berilgan ?

sotib oldi , aytib keldi , o’tirib turdi

yurib ketdi , kulib qoldi , yig’lab turdi

suvsab o’ldi , aytib chiqdi , tushunib yetdi

borib keldi , kirib chiqdi , ketib keldi

299

Fe’l+fe’l shaklidagi qo’shma fe’llar qanday xususiyatlarga ega ? 1) bitta so’roqqa javob bo’ladi 2) bitta sintaktik vazifa bajaradi 3) ketma-ket sodir bo’lgan harakat-holatni anglatadi 4) asoslar orasida boshqa til birliklarini qo’llab bo’lmaydi 5) ikkala asos ham mustaqil ma’noga ega bo’ladi

1,2,3,4,5

1,2,5

1,2,3

1,2,4

300

To’liqsiz fe’llarning xususiyatlari qaysi javobda to’g’ri ko’rsatilgan ? 1) atash ma’nosini batamom yo’qotgan 2) mustaqil holda qo’llana olmaydi 3) yetakchi fe’lning zamon shakllaridan keyin qo’llanadi 4) shaxs-son qo’shimchalarini qabul qiladi 5) fe’ldan boshqa so’zlar bilan qo’llana olmaydi 6) qisqargan holda qo’llanishi mumkin

1,23,4,6

1,2,3,

1,3,4,5

1,4,6

301

. Harakat holatning gap aytilayotgan vaqtda yuz berishini yuzaga chiqaruvchi qo’shimchalar qaysi javobda ko’rsatilgan ?

moqda , -yap , -ayotir(-yotir)

(-b) , -di , -gan(-kan , -qan)

moqchi , -ar(-r) , -gu , -ajak

–gay(-kay , -qay) , -yotib(-ayotib) , -moqda

302

. Qaysi gapda harakat-holatning doimiy , har uch zamonga oidligini ifodalovchi fe’l qo’llangan ?

Ertaga mashina kelar , kelmasa , yo’lga chiqmayman

Maktabga boray , Siz aytgan narsani topay , keyin aytaman

Barglar sarg’ayib to’kilmoqda

Kelinlari aytadi alla , Qo’shiqchisi kuylaydi yalla

303

Qaysi javobda sifatdosh shakli qo’llangan ?

A,B,C

Pishqiruvchi vahshiy daryoga , Ko’rsatilur tamom yangi yo’l

Darvoza oldida gazeta o’quvchi ikki-uch cholga ko’zim tushdi

Sizga bag’ishlangay yozajak she’rim

304

Qaysi qo’shimchalar bilan hosil qilingan ravishdosh gapda hol bo’lishi uchun takroriy shaklda qo’llanishi shart ?

-b, -ib

-y, -a

-gach

-gani

305

Qaysi javobda o’timli fe’llar berilgan ?

tuz , qur , sol

yur , yasha , kul

yayra , quvna , yangra

suz , chop , o’t

306

Yetakchi va ko’makchi fe’l asoslarining o’rni almashtirilsa , ravishdoshli so’z birikmasi hosil bo’ladigan javobni belgilang .

aytib tur , o’qib yur

ketib qol , yig’lab yubor

yozib bil , tushirib yubor

zerikib o’l , o’ylab qara

Muqobil javob

307

Asoslarining o’rni almashtirib qo’llansa ham , qo’shma fe’l holida qoladigan leksik birliklar qaysi javobda berilgan ?

kelib ketmoq , kirib chiqmoq

olib bermoq , borib kelmoq

1 aytib ketmoq , chiqib tushmoq

o’tirib turmoq , olib otmoq

308

Qaysi yasama fe’llar tarkibida fonetik hodisa yuz bermagan ?

barchasida fonetik hodisa sodir bo’lgan

yig’la , pasay , shovulla , susay

angla , sarg’ay , yashar , ulg’ay

yasha , sana , ata , qiyna

309

Harakat tarzi shakllari haqida aytilgan qaysi mulohaza noto’g’ri ?

fe’lning vazifa shakllari ko’makchi fe’lga qo’shiladi

nisbat , bo’lishsizlik shakllari yetakchi fe’lga ham , ko’makchi fe’lga ham , har ikkalasiga ham qo’shilishi mumkin

zamon , shaxs-son , mayl shakllari ko’makchi fe’lga qo’shiladi

fe’lning vazifa shakllari yetakchi va ko’makchi fe’l hamisha ajratib yoziladi

310

Fe’l asosiga zamon va shaxs-son qo’shimchalarini qo’shish orqali qaysi mayl ifodalanadi ?

xabar

shart

Buyruq-istak

Shart va xabar

311

. Qaysi ritorik so’roq gapning kesimi bo’lishlilik ma’nosini ifodalagan ?

Bu oddiy haqiqatni kim ham bilmaydi

Ota-onaning qadriga yetmagan inson nimaning ham qadriga yetar edi ?!

Havo bunchalik sovib ketishini qayerdan bilay ?

Charxning men ko’rmagan jabr-u jafosi qoldimu

312

Shart maylidagi fe’l ayrim to’liqsiz fe’llar bilan birga qo’llansa , qanday ma’no anglashiladi ?

istak

faraz

payt

To’liqsizlik

313

. Ye’takchi fe’ldan anglashilgan harakat-holatning sodir bo’lishiga bir bahya qolganligini ifodalovchi ko’makchi fe’l qaysi javobda berilgan ?

solmoq

yozmoq

bitmoq

o’lmoq

Muqobil javob

314

Fe’lning otga bitishuv usuli bilan bog’lanishini ta’minlovchi qo’shimchalar bu …

sifatdosh qo’shimchalari

ravishdosh qo’shimchalari

1 harakat nomi qo’shimchalari

sifatdosh va ravishdosh qo’shimchalari

315

Bir mustaqil fe’l ikkinchi mustaqil fe’lga ravishdosh qo’shimchalari yordamida bog’lansa , qanday til birligi yuzaga keladi ? 1) ravishdoshli so’z birikmasi 2) qo’shma fe’l 3) ko’makchi fe’lli so’z qo’shilmasi

1,2,

1,2,3

2

3

316

. Bir mustaqil fe’l boshqa bir ko’makchi fe’lga ravishdosh qo’shimchasi yordamida birikishidan qanday til birligi yuzaga keladi ?

ravishdoshli so’z birikmasi , qo’shma fe’l , harakat tarzi shakli

qo’shma fe’l

harakat tarzi shakli

qo’shma fe’l va harakat tarzi shakli

317

. Qanday til hodisalari fe’l+fe’l shaklida qurilishi mumkin ? 1) ravishdoshli so’z birikmasi 2) qo’shma fe’l 3) ko’makchi fe’lli so’z qo’shilmasi

1,2,3

1,2,

1,3

2,3

318

Qaysi javobda fe’l yasovchi va fe’lning ma’lum bir vazifa shaklini hosil qiluvchi shakldosh qo’shimchalar ko’rsatilgan ?

–y , -a

–r , -ar

–ib , -b

–y , -a , -ar , -r

319

Qaysi javobda fe’ldan anglashilgan harakat-holatning kuchsiz darajasini ifodalovchi sintetik shakl qo’llangan ?

Ot kishnagan bu oqshom , Oy to’lishgan oqshom bu…

Sochlarimdan tortqilar shamol

Mehnat qilish o’rnak bo’lib yashash demakdir

Sadri va ukalari televizor tomosha qilishdi

320

Qaysi gapda ko’makchi fe’lli so’z qo’shilmasi bilan ifodalangan maqsad ravishdoshi qo’llangan ?

Bolalarim ahvolimni bilib turgani tez-tez qo’ng’iroq qilishadi

Yog’ib turgan laylakqorga tikilib yig’lar edim

Shamolning tinimsiz esib turishi havodagi namlik miqdorining pasayib ketishiga sababchi bo’ladi

Erib bitdi oppoq qor , Yana keldi gul bahor

1 Funksiya – lat. function – «faoliyat», «vazifa».

2

3

Download 1,98 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:

1 ... 120 121 122 123 124 125 126 127 128

Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish

Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha