O`quv ishlari bo`yicha prorektor R. Jumayev Aruz qoidalari va mumtoz poetika fani bo`yicha universitetlarning

5-mavzu: Ilmi badi’ yoki badiiy san’atlar talqini
Reja:
1. Ilmi badi’ haqida ma’lumot. Badiiy san’atlar tasnifi.
2. Lafziy san’atlar va ularning turlari.
3.Ma’naviy san’atlar haqida umumiy ma’lumot.
4. O`xshatish va dalillash asosidagi san’atlar: tashbih, talmih, husni ta’lil, tamsil, irsol ul-masal, laff va nashr. Ifoda usullari asosidagi san’atlar. Mushtarak san’atlar.
San’at, sun ya’ni, yaratmoq so`zidan olingan bo`lib, badiiylik yaratish demakdir.Badiiylik yaratishning yo`llari ko`p.Badiiy san’atlar quyidagi ikki turga bo`linadi: 1.Ma’naviy (ma’noga tegishli) san'atlar. 2.Lafziy (shaklga oid) san’atlar.Quyida badiiy san’atlarning asosiylari bilan tanishasiz:
Allegoriya (majoz) – ramzning bir ko`rinishi bo`lib, voqea-hodisa yoki narsa buyumning mavhum tushunchasi o`rnida aniq tasvirni ifodalovchi ramziy so`zni qo`llash usuli. Misol: tulki-ayyor va aldamchi kishi, bo`ri – ochko`z, chumoli – zahmatkash kishi va hokazo.
Antiteza (qarshilantirish) – badiiy asarda voqea yoki tushunchalarni bir-biriga qarshilantirish orqali bir-biriga zid tushunchalarni yaqqol ifodalash va ularga qiyosiy xarakteristika berish vositasi. 
Misol: Menga nomehribon yor o`zgalarga mehribon emish,
Mening jonim olib,ag`yorga oromijon emish. (A.Navoiy)
Anafora (takror) – she’r yoki banddagi misra,gaplarning boshidagi so`z yoki so`zbirikmasining boshqa misralar boshida aynan takrorlanib kelishi.Misol:Endi odam quldek sotilmas,
Endi odam o`tga otilmas,
Endi unga qafas bo`lmas jon,
Endi dunyo bo`lmaydi zindon. (H.Olimjon)
Apostrofa – jonlantirishning bir ko`rinishi bo`lib, jonsiz narsa yoki hodisaga jonli narsa hodisadek murojaat qilinadi yoki yo`q shaxsga xuddi bordek qaraladi.
Misol: Go`zal oy, senga bir gap,
Demakka ko`p hayronman.
Bemahal to`lganingdan
Toza ham pushaymonman. (H.Olimjon)
Antifraz – shaxs yoki narsaga xos xususiyatni kulgi ohangi bilan inkor qilish.Bunda so`zlarning asl emas, teskari ma’nosi nazarda tutiladi. Erkalanib yotadi
U Vatan tuprog`ida
Yosh bola yotganiday
Onaning quchog`ida (H.Olimjon)