O’quv darslik

STREPTODEKAZA
-streptoliazaga o‘xshash, lekin uzoqroq ta’sir etadi 
(2-3 sutka).
UROKINAZA 
(peshobdan ajratilgan) – streptoliaza kabi ta’sirga ega, 
lekin unga xos noxush ta’sirga ega emas.
Bu preparatlarni qo‘llaganda qonning fibrinolitik faolligini nazorat qilish 
kerak.
GEMOSTATIKLAR 
Qon oqishini to‘xtatishga imkon beradigan vositalar kuyidagi guruhlarga 
bo‘linadi: 
1.
Maxalliy ta’sir ko‘rsatuvchi-
trombin, gemostatik chipta.
2.
Umumiy ta’sirli-vitamin K
3
ni o‘rnini bosuvchilar-
vikasol, vitamin K, 
vitamin K
2
. 
 
Ular jigarda protrombin, prokonvertin va qon ivishida ishtirok etuvchi 
boshqa omillarni sintezini kuchaytiradilar.
 
Bu guruxga jelatin va fibrinogen ham kiradi. Bu preparatlarni gemorragik 
sindromlarda qon oqishini to‘xtatish uchun qo‘llaniladi.

---

- 544 -
ANTIFIBRINOLITIK VOSITALAR. 
AMINOKAPRON 
KISLOTASI
. 
Profibrinolizinni 
fibrinolizinga 
aylanishini to‘xtatadi, chunki u shu jarayonni faollashtiruvchi omilga va
fibrinolizinga bevosita susaytiruvchi ta’sir ko‘rsatadi. MITdan yaxshi so‘riladi. 
2-3 soatdan keyin qonda eng yuqori konsentratsiyasi aniqlanadi. Zaharliligi past.
Noxush ta’siri:
bosh aylanishi, ko‘ngil aynash, qayt qilish. 
TRANEKSAMOV 
KISLOTASI 
(siklokapron) 
profibrinolizinni 
faollashtirishini susaytiradi. Aminokapron kislotasiga nisbatan samaradorligi 
yuqori va davomliroq ta’sir etadi. Enteral va parenteral qo‘llaniladi. Ichilganda 
30-50% qonga o‘tadi. Tomirga kiritilganda T
½
=2 s. Buyrak orqali ajraladi. 
AMBEN 
– aminokapron kislotasiga o‘xshash preparat. Plazminogenni 
faollashtiruvchi fermentni va plazminni hosil bo‘lishini raqobatli to‘xtatish 
hisobiga fibrinolizinni susaytiradi. Tomirga, mushak ichiga va enteral yo‘l bilan 
kiritiladi. Tez lekin qisqa ta’sir etadi. Jumladan, tomirga kiritilgach, 3 soatdan 
kamroq, og‘iz orqali kiritilsa, 8 soat, mushakga kiritilsa ,taxminan 4 soat ta’sir 
etadi.
KONTRIKAL 
– boshqa proteolitik fermentlar kabi (tripsin, ximotripsin, 
kallekrein va boshqalar) fibrinolizinni bevosita folajlaydi.
SHu sababli fibrinolizin ingibitorlaridan xisoblanadi.