O’quv darslik

RANITIDIN VISMUT SITRAT
(pilorid) – Helicobacter pylori ga qarshi 
bakteriotsid faollikka hamda, H
2
-blokatorlik ta’siriga ega bo‘lgan preparat. 
Me’da va 12 barmoqli ichakning yara xastaligida kuchli davolash xossasiga ega.
FAMOTIDIN (
kvamatel) – ranitidinga nisbatan 3-4 marta kuchli H
2
-
blokator. Unga nisbatan davomliroq ta’sir ko‘rsatadi. Antiandrogen ta’siri yo‘q. 
MOS faoliyatiga salbiy ta’sir etmaydi (T
½
=3-8 soat), prolaktin miqdorini 
oshirmaydi, genikomastiya chaqirmaydi.
Ko‘rsatmalar
: me’da va 12 barmoq ichak yara xastaligi, MITning 
simptomatik erroziv yaralarida (kuygan bemorlar, bosh-miya jarohatlari, 
miokard infarkti, operatsiyalardan keyin, endokrin xastaliklari tufayli yuzaga 
kelgan (sindrom Zollinger-Ellison, giperparatireoz), yallig‘lanishga qarshi 
vositalar va steroid gormonlar ta’sirida rivojlangan me’da-ichak yaralari. Me’da-
ichakdan qon ketishini oldini olish va to‘xtatishda. Famotidin (kvamatel)ni 

---

- 486 -
parenteral kiritishga moslangan shakli ham bor. Uni dorilarni ichish mumkin 
bo‘lmaganda qo‘llaniladi.
NIZATIDIN 
– ranitidinga o‘xshash ta’sir kuchiga ega. Asosan peshob 
tarkibida o‘zgarmagan holda ajraladi. Preparatning klirensi xlor ionlarining 
klirensi bilan bevosita bog‘liq.
Noxush ta’siri
: kam uchraydi, kamdan-kam hollarda taxi yoki 
bradiaritmiya chaqiradi. Buyrak faoliyati susaygan holatlarda qo‘llash mumkin 
emas. Boshqa H
2
-blokatorlariga o‘xshagan ko‘rsatmalar bo‘yicha qo‘llaniladi.
SIMETIDIN 
(tagamet) – ranitidin va H
2
-blokatorlarga nisbatan kuchsiz 
(5-10 marta), tanlab ta’sir etish xossasi va ta’sir davomliligi ulardan past. Ta’siri 
taxminan 6 soat (T
½
=2,2 s.) davom etadi. Antiandrogen ta’sirga ega 
bo‘lganligidan (androgen gormonlar retseptorlarini bloklaydi) erkaklarda jinsiy 
ojizlik va ginekomastiya (ko‘krak bezlarini kattalashishi) ga olib keladi. sit. R-
450 bilan bog‘lanib MOSni susaytiradi va shuning uchun dorilar ta’sirini 
kuchaytiradi (M-n: anaprilin, diazepam, teofillin va boshqalar). 
Davomli qo‘llanilganda leykopeniya chaqiradi (agranulotsitoz, gemolitik 
anemiya). AsAT va AlAT faolligini oshiradi, (gepatotoksik ta’sir) depressiya 
rivojlanishi mumkin.
OMEPRAZOL 
– me’da yaralarini davolashning yangi tipdagi preparati 
bo‘lib, me’da hujayralaridagi proton nasosini (N
+
, K
+
ATF azalarini) susaytiradi: