O’quv darslik

Noxush ta’siri:
ba’zan ko‘ngil aynash (preparatning o‘ziga xos xidi tufayli)
yoki bronxo- spazm chaqirish mumkin.
 
 
Davomli qo‘llanganda 
jigar 
va buyrak 
funksiyasini 
nazorat 
qilish 
kerak.O‘pkadan qon ketish xavfi bo‘lganda, buyrak va jigar xastaliklarida 
extiyot bo‘lib qo‘llash kerak. Preparat metal buyum va asboblarga tegsa sulfidlar 
xosil qiladi. SHu sababli shisha idishlardan foydalanish kerak. Atsetilsistein 
MITdan yaxshi suriladi lekin preparatning juda ko‘p qismi (90%) jigarda tez 
parchalanib ketadi. Atsetilsistein jigarda parcha-lanib aktiv metabolit sistein 
xosil bo‘ladi.U safro tarkibida ajraladi. SHuning uchun ingalyasiya, ba’zan 
parenteral yo‘l bilan kiritiladi.Ushbu preparatni antibiotik va proteolitik 
preparatlar bilan birga qo‘shib qo‘llash mumkin emas, chunki preparat 
inaktivasiyaga uchraydi. Xozirda davomli ta’sirli, ichiladigan atsetilsistein - long 
sintezlangan. 
KARBOTSISTEIN
 
(mukodin, bronxokod) preparati tuzilishi va ta’siri bo‘yicha 
atsetil-sisteinga o‘xshash. 
Bromhexinum - 
sintetik modda.Shilliq tarkibidagi mukoprotein va 
mukopolisaxarid tolalarini depolimerizatsiyalab balg‘amni suyultiradi va 
qovushqoqligini kamaytirib ajralishini osonlashtiradi. Bundan tasho‘ari kuchsiz 
darajada yo‘talni kamaytiradi. Ikkala preparat xam o‘pka alveolalarida 
surfaktant, immunologbulin G, lizotsim miqdorini oshiradilar.Parenteral, enteral 
va ingalyasiya yo‘li bilan qo‘llash mumkin. MIT dan yaxshi suriladi lekin 
biologik o‘zlashtirish (ya’ni preparatning ta’sir ko‘rsatadigan a’zoga etib 
boruvchi qismi ) kam taxminan 20%, chunki tez parchalanadi, asosan jigarda 
faol meta bolit ambroksolga aylanadi. Ikkalasi xam zardob oqsillari bilan 

---

- 462 -
bog‘lanadi (80-90 %). To‘qimalar va suyuqliklarga (likvor, sut) yaxshi 
o‘tadi.Ichilgandan so‘ng ikkala preparatning xam ta’siri 1-2 soatdan keyin 
boshlanadi va 6-12 soat davom etadi. Ambroksolni biologik o‘zlashtiri-lish 
darajasi 
bromgeksinnikidan 
yuqori-70% 
.Ambroksol 
jigarda 
biotransformatsiyaga 
uchraydi 
va 
dibromantranil 
kislotasi 
va 
uning
glyukuronidlari xosil bo‘ladi. Metabolit lar asosan peshob tarkibida ajraladi. 
Preparatning T
1/2
qonda taxminan 1-soat,to‘qimalarda 7-15 soat. Atsetilsisteinga 
o‘xshash ko‘rsatmalar bo‘yicha qo‘llaniladi. Antibakteri- al,bronxodilyatatorlar 
bilan birgalikda qo‘llash mumkin. 
Noxush ta’siri
:davomli qo‘l-langanda 
dispepsiya, me’da va 12 –barmoq ichak yara xastaligini kuchayishi. Ba’zan 
allergik reaksiyalar. Tomirga kiritilsa gipotenziya, xansirash gipertermiya 
isitmalash chaqirishi mumkin.