O’quv darslik

TESTLAR 
1. N-xolinoretseptorlar joylashishining 5 joyi: 
parasimppatik gangliylarda va simpatik gangliylarda*
nerv-muskul sinapslarda* 
sinokarotid koptokchalar*
buyrak usti bezining miya moddasi* 
MNS* 
faqat parasimpatik gangliylarda 
faqat simpatik gangliylarda 
postsinaptik adrenergik tolalar oxiri 
buyrak usti bezining pustlog’i 
buyrak usti bezining miya va po’stlog’i 

---

- 266 -
2. N-xolinoretseptorlarni kuzgatadigan 2 vosita: 
Lobelin* 
Sititon* 
pilokarpin
atseklidin
3. Nikotin ta’sirini 3 xususiyati: 
tamaki bargidan olingan alkaloid* 
n-xolinoretseptorlarga ikki fazali ta’sir qiladi* 
terapevtik axamiyati yuk* 
choy bargi,kola alkaloidi 
m-xolinoretseptorlar ko’zg’atadi 
amaliy tibbiyotda keng ishlatiladi 
4. Nikotinning kichik dozasi o’ziga xos 5 ta’siri: 
vegetativ gangliylar orqali kuzg’alishlar o’tkazilishining yengillashishi*
nerv-muskul o’tkazuvchanligini yengillashishi* 
sinokarotid zona xemoretseptorlarning qo’zg’alishi* 
buyrak usti bezi miya moddasidan adrenalin ajralishini ortishi* 
MNS ni qo’zg’alishi* 
vegetativ gangliylar va nerv-muskul o’tkazuvchanligini qiyinlashtiradi 
sinokarotid zona xemoretseptorlarining susaytiradi 
buyrak usti bezi miya moddasidan adrenalin ajralishini kamayishi 
MNS susayishi 
5. Nafasni reflektor qo‘zg‘atuvchi 2 vosita: 
lobelin * 
sititon*
nikotin

---

- 267 -
atseklidin 
6. N-xolinomimetiklarni kullash uchun 4 kursatma: 
morfin bilan zaxarlanish* 
is gazi bilan zaxarlanish* 
chaqaloqlar asfiksiyasi* 
chekishni tashlash engillashtirish uchun* 
barbituratlar bilan zaxarlanish 
narkoz uchun vositalar bilan zaxarlanish 
etil spirti bilan zaxarlanish 
morfin va barbituratlar bilan zaxarlanish 
7. Lobelin ta’sir mexanizmining 2 komponenti: 
sinokarotid zonaning N-xolinoretseptorlarini kuzgatadi* 
nafas markazi va uzunchoq miyaning boshqa markazlarini reflektor tarzda
qo’zg’atadi* 
sinokarotid zonaning N-xolinoretseptorlarini susaytiradi 
nafas markazi va uzunchoq miyaning boshqa markazlarini reflektor tarzda 
susaytiradi 
8. To’rtlamchi ammoniyli birikmalarga kiruvchi 3 ganglioblokator: 
Benzogeksoniy*
pentamin * 
gigroniy * 
pirilen
paxikarpin
ditilin 
9. Uchlamchi aminlar birikmalarga kiruvchi 2 ganglioblokator: 

---

- 268 -
Pirilen*
paxikarpina gidroyodid * 
pentamin 
melliktin 
10. Ganglioblokatorlarning 5 asosiy xossasi: 
kon tomirlarni kengaytirish, AB pasaytiradi* 
me’da-ichak yo’llari xarakatini susaytirish* 
bezlar sekretsiyasini kamaytirish* 
qorachiklarni kengaytirish, ko’z ichki bosimni oshirish; akkomodatsiya falaji* 
vissero-visseral reflekslarni susaytirish* 
qon tomirlarini toraytirish, AB oshirish 
me’da-ichak yo’llari xarakatini kuchaytirish 
bezlar sekretsiyasini oshirish 
mioz, ko‘z ichki bosimini oshirish, akkomodatsiya spazmi 
vissero-visseral reflekslarni kuzgatish 
11. Ganglioblokatorlar bloklaydigan 4 N-xolinoretseptorlarning joylashishi: 
simpatik gangliylar* 
parasimpatik gangliylar* 
buyrak usti bezining miya moddasi* 
sinokarotid zona* 
skelet muskullarini oxirgi plastinkalarini 
buyrak usti bezlari miya va po’stloq qismi 
buyrak usti bezlari po’stlog’i 
adrenergik tolalarning postganglionar oxirlari 
12. Uzoq muddat ta’sir etuvchi 3 ganglioblokatorlar: 
pirilen * 

---

- 269 -
benzogeksoniy*
pentamin * 
gigroniy 
arfonad
tubokurarin 
13. Qisqa muddat ta’sir etuvchi 2 ganglioblorkator: 
gigroniy * 
arfonad * 
pirilen
ditilin 
14. Uzoq muddat ta’sir etuvchi ganglioblokartorlarni qo’llash uchun 5 asosiy 
kursatma: 
me’da va 12-barmoqli ichakning yara kasalligi* 
obliteratsiyalovchi emboliya* 
o’pka shishi* 
gipertoniya kasalligi asosan gipertoniya krizisi* 
arterial gipertoniya* 
me’da atoniyasi 
ichak atoniyasi 
miasteniya 
bronxial astma 
kollaps 
15. Qisqa muddat ta’sir etuvchi ganglioblokatorlarni qo’llash uchun 2 asosiy
ko’rsatma: 
boshqariladigan gipotoniya* 
o’pka shishi, miya shishi* 

---

- 270 -
yara kasalligi 
traxeya intubatsiya uchun 
16. Pirilenning 3 xususiyati: 
ta’sir muddati ancha davomli 8soat* 
me’da-ichak yo’llarida yaxshi so’riladi* 
gematoensefalik to’siq orqali o’tadi* 
ta’sir muddati qisqa 10-15 min 
me’da-ichak yo’lidan surilmaydi 
gematoensefalik to’siq orqali o’tmaydi 
17. Benzogeksoniyning 2 xususiyat: 
yuqori foallikka ega* 
ta’sir muddati 3-4 soat* 
kam faolikka ega 
ta’sir muddati 8-12 soat 
18. Gigroniyning 2 xususiyati: 
qisqa muddat ta’sir qiladi* 
nisbatan kam zaxarli* 
uzok muddat ta’sir qiladi 8 soat 
nisbatan yuqori zaxarli 
19. Ganglioblokatorlarning 5 nojuya ta’siri: 
ortostatik kollaps* 
ich qotish va paralitik ileus, siydik ajralishini ushlanib kolishi* 
ko’z ichki bosimi ko’tarilishi; akkomadatsiya falaji* 
dizartriya, disfagiya* 
o’rganib qolish* 

---

- 271 -
bradikardiya 
diareya, ko’ngil aynishi,qayt qilish 
akkomodatsiya spazmi 
kuchli terlash 
talvasa tutish 
20. To’rtlamchi ammoniyli birikmalarga mansub 5 miorelaksant: 
pankuroniy * 
pipekuroniy* 
atrakuriy * 
tubokurarin * 
ditilin * 
pirilen
pentamin
benzogeksoniy
gigroniy 
paxikarpin 
21. Antidepolyarizatsiyalovchi 3 miorelaksant: 
Tubokurarin*
pankuroniy * 
pipekuroniy * 
ditilin
dioksoniy
benzogeksoniy
22. Ta’sir mexanizmiga ko’ra miorelaksantlarni 3 guruxi: 
qutubsizlanishga qarshi miorelaksantlar-tubokurarin,melliktin,anatruksoniy* 
kutubsizlantiruvchi miorelaksantlar-ditilin* 

---

- 272 -
aralash ta’sir etuvchi-dioksoniy* 
kutubsizlanishga karshi miorelaksantlar-pankuroniy,pipekuroniy,dioksoniy 
kutubsizlantiruvchi miorelaksantlar-tubokurarin 
aralash ta’sir etuvchi-ditilin 
23. Davomiyligi 60 min va undan ortiq 3 miorelaksant: 
pankuroniy * 
pipekuroniy * 
tubokurarin* 
ditilin 
benzogeksoniy
gigroniy 
24. o’rtacha muddat ta’sir etuvchi 2 miorelaksant: 
Atrakuriy* 
vekuroniy* 
ditilin 
gigroniy
25. Ditilinni 3 o’ziga xos xususiyati: 
kutubsizlantiruvchi miorelaksant* 
qisqa ta’sir qiladi 5-10 minut* 
soxta xolinesteraza ta’sirida parchalanadi* 
aralash ta’sir etuvchi miorelaksant 
uzoq ta’sir qiladi 5-10 soat 
antixolinesteraz vositalar-ditilinni antagonisti 
26. Qutbsizlanishga qarshi ta’sir etuvchi miorelaksant ta’sir mexanizmining 2 
komponenti: 

---

- 273 -
skelet muskullarining N-xolinoretseptorlarini bloklaydi* 
atsetilxolinning qutbsizlantiruvchi ta’sirga tusqinlik qiladi* 
skelet muskullarining N-xolinoretseptorlarini kuzg’atadi 
postsinaptik pardani turg’un qutbsizlantiradi 
27. Qutbsizlatiruvchi miorelaksantlar ta’sir mexanizmining 2 komponenti: 
skelet muskullarining N-xolinoretseptorlarini kuzg’atadi* 
postsinaptik pardani turg’un qutbsizlantiradi* 
skelet muskullarining N-xolinoretseptorlarini bloklaydi 
atsetilxolinning qutbsizlantiruvchi ta’siriga to’sqinlik qiladi 
28. Dioksoniy ta’sir mexanizmi 2 komponenti: 
qisqa muddatli qutbsizlanish* 
qutbsizlanish bilan almashadi* 
skelet muskullarining N-xolinoretseptorlarini bloklaydi 
atsetilxolinning kutbsizlantiruvchi ta’siriga to’sqinliq qiladi 
29. Mioreleksant bilan zaxarlanishda o’lish 2 sababi: 
nafas muskullari va diafragmaning falajlanishi* 
nafas olishni to’xtashi* 
nafas markazi susaytiradi 
nafas muskullari spazmi 
30. Kutbsizlanishga karshi miorelaksantlarning 2 gurux agonistlari: 
antixolinesteraz vositalar* 
pimadin-atsetilxolin ajralib chqkishga imkon beradi* 
M-xolinoblokatorlar 
xolinesteraza reaktivatorlari-dipiroksim,izonitrozin 

---

- 274 -
31. Ditilin ta’sirida nafas uzoq muddatga to’xtab qolgan holatda ko’riladigan 2 
chora: 
Yangi sitrat qonini kuyush* 
su’niy nafas oldirish* 
antixolinesteraz vositalar 
pimadin-atsetilxolin ajralib chiqishiga imkon beradi 
32. Miorelaksantlarni qo’llash uchun 5 asosiy ko’rsatma: 
anesteziologiyada operatsiyalar vaqtida* 
traxeya inkubatsiyasi uchun* 
bronxoskopiya* 
chakka suyaklarni joyiga kuyish singan suyaklapr repozitsiyasi* 
qoqshol kasalligi* 
poliomielitdan keyingi parezlar 
buyraklar,jigar sanchig’i 
yara kasalligi 
miasteniya 
33. Tubokurarninning 2 nojuya ta’siri: 
AB pasayishi*
bronxospazm * 
AB ko’tarilishi
taxikardiya 
34. Ditilinning 4 nojuya ta’siri: 
A/B ko’tarilishi* 
kuz ichki bosimni ortishi, yurak aritmiyasi* 
operatsiyadan keyingi davrda muskullarda og’riq turish, AB pasayishi* 
ko’z ichki bosimining kamayishi* 

---

- 275 -
bronxospazmlar 
diareya.