Oqsil molekulalarida gomologik domenlarni izlash

oqsil molekulalarida gomologik domenlarni izlash


Oqsillarni o’rganishda ananaviy va zamonaviy metodlar.
Oqsil strukturasini o’rganishda labaratoriya metodlari.
Oqsil strukturasini aniqlashda rentgenostruktur analiz metodi.

Ayni hozirgi kunda rentgenostruktur analiz metodi oqsillarni fazoviy strukturasini aniqlash bo’yicha eng yaxshisidir. Bu metod qiyin va qimmatligiga qaramasdan biologik molekulalarining strukturasini molekulyar darajada aniqlab beradi.

1-rasm. Rentgenostruktur analiz metodi ko’rinishi.
Rentgenostruktur analiz metodi quydagi bosqichlarda amalga oshadi:

1. 
   Oqsilni hujayradan ajratish va tozalash;
   
2. 
   Oqsilni kristalizatsiya qilish;
   
3. 
   Rentgenostruktur eksperiment;
   
4. 
   Oqsil strukturasini yaratishda kompyuter analiz.
   

Kompyuter analiz qilish eng muhim bosqich hisoblanib, olingan natijalar soni umumlashtirish talab etiladi. Hozirgi kundagi dastur ta’minnotlari axborot sig’imining kattaligiga qaramasdan aniq va ishonchli strukturani belgilaydi. Rentgenostruktur eksperiment vaqtida bir tekislikda joylashgan sirt yuzalar uzoqligi suratga olinadi. Bunday natijalar eng kamida 100 mingga yaqin bo’lib, maxsus yaratilgan dasturlar yordamida ularni qayta ishlash amallari olib boriladi.
Rentgenostruktur analizdan tashqari quyidagi metodlar bilan oqsillarni uch o’lchamli fazoviy strukturasini aniqlash mumkun.
Oqsil strukturasini aniqlashda elektron mikroskop analiz metodi.
Elektron mikroskop metodi. Ilm fandagi qilingan oxirgi yutuqlar asosida hozirgi kunda oqsillarni fazoviy strukturalarini elektron mikroskop orqali o’rganish imkoniyatlari yaratildi. Bu holatda oqsillarning fazoviy strukturalari gomologik oqsil strukturalariga bog’lab aniqlanadi.

2-rasm. Elektron mikroskopning sxematik ishlash prinsipi.

Bunday analiz natijalarini rentgenostruktur analiz natijalari bilan solishtirib bo’lmaydi albatta, lekin oqsil ikkilamchi strukturasini aniqlashda eng ma’qul metodlardan hisoblanadi. Oqsil strukturasini ekran yoki fotoplyonkaga elektron nur yordamida bir necha marta elektron mikroskop orqali suratlarga olinib matematik tahlillar asosida oqsil strukturasining fazoviy o’lchamlarini aniqlasa bo’ladi.