„O‘qituvchi nashriyot-matbaa ijodiy uyi toshkent-2020

muarrixlari
va iste’dodli 
tolibi ilmlari 
sizdan dars olmoqni orzu qiladilar. Ilmni xalqqa beringiz, 
tatabbu
va 
tafakkur
bilan ilmni kengaytirmoqqa harakat qilingiz. Ilm ko‘mig‘lig‘ 
xazina emas, jonli daraxtdir. O‘smog‘i, gullamog‘i, meva bermog‘i 
kerakdir.
Mustahkamlash uchun savol va topshiriqlar
1. Ko‘hna so‘zlardan ko‘proq qaysi uslub talabiga ko‘ra foydalaniladi?
2. Diniy adabiy manbalarda keng qo‘llanadigan ko‘hna so‘zlarga misollar 
keltiring.
3. „Qisasi Rabg‘uziy“ („Rabg‘uziy qissalari“)dan olingan parcha bilan
tanishing. Matn tabdiliga qiyoslab, iste’moldan chiqqan so‘zlarni aniqlang. 
Ayting-chi, anjirning „jazolanishi“dan qanday xulosa chiqarish mumkin?
Xabarda andog‘ kelur, anjir yig‘ochi Odam va Havvog‘a besh 
yaburg‘oq berdi. Tong otmishdan kezin ul besh yaburg‘oqdan birin kiyik 
http://eduportal.uz

---

74
yedi – yipor bo‘ldi, birin sigir yedi – anbar bo‘ldi, birin aru yedi – asal 
bo‘ldi, birin qurt yedi ipak bo‘ldi, birin odam yerga tikdi – yung bo‘ldi. 
Qiyomatg‘a tegi o‘g‘lonlarina kafan bo‘ldi.
NUKTA.
Anjir yig‘ochi Odamga yaburg‘oq bermishi uchun tengri 
azza va jalla bazirladi. Qamug‘ yemish uch turluk turur, kimining tishi 
yinur olma, amurd mengizlik, kimining ichi yinur tishi yinmaz yang‘oq, 
bodom mengizlik, kimining toshima yinmaz, ichima yenmaz qag‘un, 
xarbuz mengizlik. Ammo anjirning toshi hamyinur, ichi ham yinur.
(Tabdili)
Xabarda kelurki, anjir daraxti Odam va Havvoga besh yaproq berdi.
Tong otgandan keyin o‘sha besh yaproqning birini kiyik yedi – ifor 
(mushk) bo‘ldi. Birini sigir yedi – anbar bo‘ldi. Birini ari yedi – asal 
bo‘ldi. Birini qurt yedi – ipak bo‘ldi. Birini Odam yerga ekdi – yung 
bo‘ldi. Qiyomatga qadar farzandlariga kafan bo‘ldi.
NUKTA.
Olloh taolo Odamga yaproq berganligi uchun anjir daraxtini 
jazoladi. Ma’lumki, barcha yeguliklar uch turli bo‘ladi: birining tashi 
yeyilur – olma, nok kabi, birining ichi yeyilur – yong‘oq, bodom singari, 
birining tashi yeyilmas, ichi yeyilur – qovun, tarvuz kabi. Ammo anjirning 
tashi ham yeyilur, ichi ham yeyilur.