O'qing va tinglang 4 Mojaro, urush va terrorizm Jahon urushlari

Partizanlar /
militsiyalar
Kuchlar
Noto'g'ri
Diplomatlar
Savdo qoidalari
Komandolar/
terrorchilar
M04_GOLD5238_06_SE_C04.QXD 24.01.12 08:15 137-sahifa
Iqtisodiy
sanktsiyalar
Kuchlar
Chet el
yordami
An'anaviy
Ommaviy qirg'in
Xalqaro
tashkilotlar
Oddiy armiyalar
Davlat rahbari
An'anaviy qurolli kuchlar eng ko'p ishlatiladigan harbiy vositadir.
Oddiy harbiy kuchlar
Machine Translated by Google

---

138
M04_GOLD5238_06_SE_C04.QXD 24.01.12 08:15 138-bet
Jang
Askarlar
to'g'risidagi
ma'lumotlar
zaxiralarni
istisno
qiladi.
Tanklar
faqat
asosiy
jangovar
tanklarni
o'z
ichiga
oladi.
Tashuvchilarga
faqat
supertashuvchilar
kiradi.
Harbiy
kemalar
3000
tonnadan
ortiq
og'irlikdagi
asosiy
jangovar
kemalardir.
Yadroviy
225
0/14/0
30%
b
(Millard
AQSH
dollari)
Muammoli
ma'lumotlar:
Rossiya
va
Xitoyning
harbiy
xarajatlari
hisob-
kitoblari
farq
qiladi.
Ko'pgina
Xitoy
samolyotlari
va
rus
tanklari
eski
va
cheklangan
harbiy
maqsadlarda.
AQSh
va
Rossiya
yadroviy
1
(Millard
AQSH
dollari)
Og'ir
qurol
140
400
Harbiy
kemalar/
60
Fransiya
0
1
700
4
000
2
100
1.5
Faol
vazifa
Yaponiya
300
0/35/16
0.2
Xalqaro
Tinchlik
uchun
Karnegi
Jamg'armasi
(www.ceip.org).
4.2-
JADVAL
0
1
Qurol
eksporti
100/60/50%
5
4
Xalqaro
va
strategik
tadqiqotlar
institutining
2010
yil
ma'lumotlari.
Military
Balance
2010.
jangovar
kallaklar
ham
strategik,
ham
taktik
qurollarni
o'z
ichiga
oladi.
Qurol
eksporti
2008
yilda
berilgan
buyurtmalar
uchun.
Tashuvchilar/
65
Xitoy
0
0/50/66
Qurollar
b
Tanklar
0.4
(Millionlar)
nemis
300
3
Yadroviy
6
000
7
000
1
000
1
000
3
000
1
000
23
000
Soldiersa
5
4
Britaniya
y
240
0/19/12
0.2
n
99%
Samolyotlar
2.2
Xarajatlar
Taxminan
%
300
11/110/71
80
Rossiya
4
9
600
12
000
25%
690
Manbalar:
Muallifning
quyidagi
manbalar
tomonidan
taqdim
etilgan
ma'lumotlariga
asoslangan
taxminlari:
0
0/60/6
0.2
Taxminiy
buyuk
kuchlarning
harbiy
qobiliyatlari,
2010
yil
jangovar
kallaklar
joylashtirilgan
strategik
qurollarni
(2500
AQSh,
4600
Rossiya),
qolganlari
zaxirada
yoki
iste'foga
chiqarilgan
(yo'q
qilinishini
kutmoqda)
o'z
ichiga
oladi.
1.0
Harbiy
dunyo
jami
85%
300
Suv
osti
kemalari
40%
0/50/18
75%
Qo'shma
Shtatlar
35
Machine Translated by Google

---

M04_GOLD5238_06_SE_C04.QXD 24.01.12 08:15 139-bet
Oddiy harbiy kuchlar
Isyonga qarshi kampaniyalar qimmat va mehnat talab qiladi. Masalan, AQSh
So'nggi yillarda Iroq va Afg'oniston tufayli
isyonga qarshi kurash tobora ortib bormoqda, biroq bu
butun dunyo bo'ylab davom etayotgan 13 ta urushda markaziy o'rin tutadi.
Armiyaning qoÿzgÿolonga qarshi kurash boÿyicha qoÿllanmasida isyonchilardan himoyalanish uchun har
1000 fuqaroga 20 askar joylashtirilishi koÿrsatilgan. Bir necha shtat uzoq vaqt davomida bunday
kampaniyalarni o'tkazishga qodir. Darhaqiqat, hatto ittifoqchi kuchlarni ham hisobga olgan holda, AQSh
hech qachon Iroq yoki Afg'onistondagi qo'shinlar sonining bunday nisbatiga erishmagan. Bunday
ko‘rsatkich Afg‘oniston uchun 2010-yilda amalda joylashtirilgan 100 000 askarga nisbatan 580 000 askarni talab qiladi.
Qo'zg'olonga qarshi urush ko'pincha aholining "qalbi va ongini qozonishga" urinish dasturlarini o'z ichiga
oladi, shunda ular partizanlarga boshpana berishni to'xtatadilar.
Qaysidir ma'noda, isyonga qarshi urush harbiy strategiya kabi siyosiy yutuqlarga ham bog'liq
bo'lganligi sababli, bu urushning eng murakkab turidir. Hukumat qoÿzgÿolonchilarning qurolli guruhlariga
qarshi kurashayotganda, asosan, aholini harakatdan voz kechishga va aholiga oÿz taÿsirchanligini
koÿrsatish uchun davlat xizmatlarini (masalan, taÿlim va farovonlik dasturlari) koÿrsatishga undash uchun
jamoatchilik bilan aloqalar kampaniyasini oÿtkazishi kerak. Bundan tashqari, hukumat harbiy jihatdan
kuchli bo'lishi kerak, lekin aholining ko'p qismi partizanlarni qo'llab-quvvatlamasligi uchun kuch ishlatishda
juda shafqatsiz bo'lishi mumkin emas.
Partizanlar, qo'zg'olonchilar va ularga qarshi kurashayotgan hukumatlarning umumiy quroli
quruqlikdagi minalar bo'lib, ular oddiy, kichik va arzon portlovchi moddalar konteynerlari bo'lib, kontakt
yoki sensor orqali ishga tushiriladi. Bu minalar 1990-yillarda jamoatchilik e'tiborining alohida diqqat
markazida edi, chunki Angola, Afg'oniston, Kambodja va Bosniya kabi joylarda ular hech qachon
qurolsizlanmaydigan tartibsiz harbiy kuchlar tomonidan keng qo'llanilgan. Bunday urush tugaganidan
keyin ancha vaqt o'tgach, minalar sobiq urush zonalarida o'z hayotlarini tiklashga urinayotgan tinch aholini
mayib qilishda va o'ldirishda davom etmoqda. Jamoatchilik fikri va nodavlat notijorat tashkilotlari
hukumatlarga minalardan kelajakda foydalanishni cheklash uchun bosim o'tkazdi. 1997 yilda Kanada
tomonidan tashkil etilgan konferentsiyada 100 dan ortiq mamlakatlar tomonidan minalarni taqiqlash
to'g'risidagi shartnoma imzolangan. Ko'p o'tmay Rossiya va Yaponiya shartnoma imzoladilar, ammo Xitoy
yoki AQSh emas (bu Shimoliy Koreyaning Janubiy Koreyaga bostirib kirishini sekinlashtirish uchun
minalar kerak bo'lishini aytdi). 2009 yilga kelib shartnomaga ko'ra 44 milliondan ortiq mina yo'q qilindi, 86 mamlakat o'z zahiralarini yo'q qildi.
139
AQSh harbiy kuchlari bir necha yil davomida Iroq va Afg‘onistonda isyonchilarga qarshi kampaniyalar
olib borgan. Kampaniyalar halokatli harbiy kuch ishlatish, Amerika sa'y-harakatlarini qo'llab-quvvatlash
uchun asosiy qabila boshliqlariga to'lovlar, mahalliy hukumatni shakllantirishga yordam berish va
qo'zg'olonga qarshi kurashish uchun yangi politsiya va harbiy kuchlarni tayyorlashni o'z ichiga olgan.
Ushbu turdagi faoliyatlar, odatda, faqat urushlarga qarshi kurashish uchun o'qitilgan, uzoqdagi
hukumatlarni qayta qurish bilan shug'ullanmaydigan harbiylarga katta stress qo'yadi.
Dengiz kuchlari birinchi navbatda dengiz orqali o'tishni nazorat qilish va qirg'oq chizig'i yaqinidagi quruqlikka hujum qilish
uchun moslashtirilgan. Urush paytida dengizlarni nazorat qilish davlatlarga o'z tovarlari va harbiy kuchlarini dengiz orqali olib
o'tishga imkon beradi va shu bilan birga dushmanlarning buni amalga oshirishiga yo'l qo'ymaydi.
juda halokatli va kamsituvchi emas: odatda urushlarda eng ko'p zarar va qurbonlar keltiradi. Zirh tanklar
va zirhli transport vositalarini nazarda tutadi. Cho'l kabi ochiq joylarda, mexanizatsiyalashgan quruqlik
kuchlari odatda zirh, artilleriya va piyodalarni birlashtiradi. O'rmon va shaharlar kabi yaqin joylarda, piyoda
askarlar muhimroqdir.