Oqimning barqaror harakatida napor

 
0,15 
Yaxshi sifatli silliqlangan quvurlar
 
0,30 
Past sifatli silliqlangan quvurlar
 
0,70 
Shishali quvurlar 
0,0015-0,0100 
VI. Kanallar silliqlanishi 
Faqat tsementli aralashma bilan suvalgan 
0,05-0,22 
Temirli tsement aralashmasi bilan suvalgan 
0,5 
Metall setka ustidan suvalgan 
10-15 

---

~ 307 ~ 
Quvur va kanallar xarakteristikasi 

, 
mm
Shlakobeton plitalar 
1,5 
Berilgan quvur uchun 

ga asoslanib,nisbiy g‘adir-budirlik 
r

kattaligi 
topiladi. (3.129) ifoda yordamida esa, 
D
Re
soni hisoblanadi.
r

va 
D
Re
kattaliklarga asoslanib, 4.30-rasmda keltirilgan grafikka asosan, Darsi 
koeffitsienti (

) aniqlanadi. 
Kolbruk formulasi orqali Darsi koeffitsientini aniqlashda tanlab olish 
usulidan foydalanishga to‘g‘ri kelishi sababli,u ancha noqulay formula 
hisoblanadi. 
Shu sababli, A.D.Altshul tomonidan quyidagi ko‘rinishdagi formula taklif 
etilgan: 
25
,
0
25
,
0
Re
68
11
,
0
Re
100
46
,
1
1
,
0


















D
r
D
r

(4.106) 
Albatta, bu formulani 
turbulent sohaning kvadrat qarshiliklargacha 
bo‘lgan qismi uchun
ishlatish o‘rinliroqdir. 
Turbulent sohaning 
kvadrat qarshiliklar qismi uchun
esa yanada sodda 
ko‘rinishli formulani Shifrinson taklif etgan: 
4
11
,
0
r



(4.107) 
Bu formuladan faqat Altshul formulasiga asosan, 

r

0,007 bo‘lgan 
holatlarda foydalanish mumkin. 
Agar tomonlari nisbati 0,5÷2,0 ga teng bo‘lgan to‘g‘ri to‘rtburchakli 
quvurlar uchun 

gidravlik ishqalanish koeffitsientini aniqlash zarurati paydo 
bo‘lsa, yuqorida keltirilgan grafik va formulalardan foydalanish mumkin. Faqat 
Dgidravlik diametr
bo‘lib,quyidagicha aniqlanadi: 
R
D
r
4


---

~ 308 ~ 
bunda, 
R
– quvurning gidravlik radiusi. Bunda faqat aylana quvurlarda 
quvurning geometrik diametri gidravlik diametrga teng bo‘lishini ta’kidlash 
mumkin–
D=D
r 
4.30-rasmda g‘adir-budir kvadrat qarshilikkacha bo‘lgan qismni 
chegaralab turgan ikkita punktir chiziqqa e’tiborni qaratamiz,bu qism (4.102) 
ifoda bilan xarakterlanib, Reynolds soniga bu qismdaquyidagi chegaraviy 
qiymatlarga ega: 



 

чег
D
D
чег
D




Re
Re
Re
Agar 


чег
D
D



Re
Re
4000
(4.108) 
unda bu qism silliq quvurlar qismi bo‘lib, bunda (4.101) ifoda o‘rinli bo‘ladi.
Agar 


чег
D
D


Re
Re
(4.109) 
bo‘lsa, bu qism kvadrat qarshiliklar qismi bo‘lib, (4.103) ifoda o‘rinli bo‘ladi. 
A.D.Altshul Reynolds sonining chegaraviy qiymatlari uchun quyidagi 
ifodani taklif qilgan: 


r
чег
D



23
Re
(4.130) 


r
чег
D



560
Re
(4.131) 
Aziz talaba, bu masalani o‘rganish jarayonida Reynolds sonining 
chegaraviy va kritik qiymatlari o‘rtasidagi tafovutni aniq tushinib olish muhim 
ahamiyatga egadir.