Operacion sistemalar pániniń mazmunı hám mánisi Reje

4-shi dáwir (1980dan – waqıtqa deyin).

Operatsion sistemalar rawajlanıwındaǵı keyingi dáwir úlken integral sxemalardı (ÚIS) payda bolıwı menen baylanıslı bolǵan dáwir. Bul jıllarda integraciya dárejesi keskin ósiwi hám mikrosxemalar arzanlasıwı júz berdi. Kompyuterden óz aldına paydalanıwshılar paydalanıwı imkani júz berdi, hám jeke kompyuterlar dáwiri baslandı.

Arxitektura tárepten, jeke kompyuterlar, minikompyuterlar tipleri klasslarınan xesh nársesi menen parq qılmas edi, tek olardıń bahalarında parq boldı. Eger mikro kompyuter karxana hám universitet bólimine jeke esaplaw orayına iye bolıwına imkan bergen bolsa, jeke kompyuter bolsa bunday imkaniyattı óz aldına insan ushın jaratadı.

Kompyuterlar esaplaw texnikası tarawında qániyge bolmaǵanlarda keń kólemde paydalana basladı, bul bolsa óz náwbetinde “dos” dástúriy taminattı jaratıwdı talap etti, bul dástúrshilerdi óz aldına ornınan qozǵatadı.

Operatsion sistemalar bazarda eki sistema ústinlik qıla basladı: MS-DOS hám UNIX ОS ları. Bir paydalanıwshılı MS-DOS ОS ları Intel 8088 tiykarında qurılǵan mikroprocessorlar, hám keyin 80286, 80386 hám 80486 tiykarında qurılǵan kompyuterda paydalanıladı.

Multidástúrli, kóp paydalanıwshılı UNIX ОS intel-bolmaǵan kompyuterlar ortalıǵında ústinlik qıla basladı, ásirese joqarı ónimdarlıqqa iye bolǵan RISC-processorlar ushın.

80-jıllar ortalıǵında, tarmaq yáki bólistirilgen ОS lar basqarıwshı astında isleytuǵın jeke kompyuterlar keskin tárizde rawajlana basladı.

Tarmaq ОS larında, paydalanıwshı tarmaqta basqa kompyuterlar barlıǵı haqqında biliwleri hám basqa kompyuterǵa emes resurslarınan, tiykarınan fayllarınan paydalanıw ushın basqa kompyuterǵa logik kiriwleri kerek.

Tarmaqtaǵı hár bir mashina, kompyuterdiń avtonom operatsion sistemasınan tarmaqta islewge imkan beretuǵın qosımsha qurallarǵa iye bolǵan, lokal operatsion sistemasın orınlaydı.

Tarmaq ОSi, bir processorlı kompyuter ОS ınan tiykarlı parq qılmaydı. Olardıń quramında, álbette, tarmaq interfeysin qollawshı (tarmaq adapteri drayveri) hám sol menen birge tarmaqtaǵı basqa kompyuterlarǵa aralıqtaǵı kiriw quralları hám aralıqtaǵı fayllarǵa múrajet quralları bar, biraq bul qosımshalar operatsion sistemanı strukturasın túpten ózgertirmeydi.

Esaplaw sistemalarınıń rawajlanıwı basqaıshların kórip shıǵıp, biz rawajlanıw protsessinde múmtaz(klassik) ОS lar orınlaǵan 6 tiykarǵı funktsiyalardı ajıratıwımiz múmkin:

• 
  Tapsırmalardı rejelestiriw hám processordan paydalanıw;
  
• 
  Dástúrlerdi kommunikaciya hám sinxroniyzatsiya quralları menen táminlew;
  
• 
  Yaddı basqarıw;
  
• 
  Fayl sistemasın basqarıw;
  
• 
  Kritiw shıǵarıwdı basqarıw;
  
• 
  Qáwipsizlikti táminlew.
  

Hár bir keltirilgen funktsiyalar ádette ОS quramındaǵı komponentalarınan biri sıpatında ámelge asırılǵan. Olar basınan aq, ОS quramlıq bólimi sıpatında jaratıǵan emes, olar rawajlanıw protsessinde payda boldı. Insan jaratqan esaplaw sisteması rawajlanıwı (evalyutsiyası) usı joldan ketti, biraq xesh kim bul jol rawajlanıwdıń jalǵız múmkin bolǵan jolı dep isbat qılalmaydı.

OS lar, usı waqıtta olardıń barlıǵı esaplaw texnikasınan aqılana paydalanıw, sonıń ushın da olar bar.