Operacion sistemalar pániniń mazmunı hám mánisi Reje

Operacion sistemalar pániniń mazmunı hám mánisi

Reje:

1. 
   Operacion sistema túsinigi.
   
2. 
   Kompyuter sistemalarınıń klaslanıwı.
   
3. 
   Esaplaw sistemaları quramı.
   
4. 
   Operacion sistema keńeytirilgen mashina hám resursların basqarıwshı retinde.
   

Operacion sistema túsinigi.

Málim bolǵanınday, informatsiya texnologiyalarınıń insan iskerligi barlıq salalarga kirip barıw protsessi barǵan sayın rawajlanıp tereńlesip barmaqta. Uluwma sanı, kóp júz millionnan asıp ketken, keń tarqalǵan jeke kompyuterlerden tısqarı, esaplaw sistemalarınıń arnawlı quralları da kóbeyip barmaqta. Bul hár túrli esaplaw texnikasınan paydalanıwshılar sanı da artıp barmaqtalıǵın bildiredió bunda eki qarama-qarsı tendensiyanı rawajlandırıwı gúzetilmekte. Bir tárepten, informatsiya texnologiyaları barǵan sayın quramalastırılmaqta hám olardı qollaw ushın, hám olardı keyingi rawajlanıwı ushın tereń bilimler talap qılınadı. Basqa tárepten, paydalanıwshılardıń kompyuterler menen baylanısı ápiwalılaspaqta. Kompyuterler hám informatsiya sistemaları barǵan sayın “doslıq múnásebet” bolıp barmaqta, hám hátte olar informatika hám esaplaw texnikası tarawında qániyge bolmaǵan adamlar ushın da túsinerli bolıp barmaqta. Bul narse, eń aldı menen paydalanıwshılar hám olardıń dástúrleri, esaplaw texnikasi menen arnawlı (sistemalı) dásturiy táminat – operatsion sistema arqalı baylanıs qilǵanlıqları ushın ǵana júzege keledi.

OS paydalanıwshılar ushın da, orınlanıwshı afishalar ushın da interfeysti dúzedi. Paydalanıwshılar hám kóp ǵana xizmetshi dasturler, DT dan xamme dasturlerde tez-tez ushıraytuǵın ámellerdi orınlawdı soraydı. Bunday ámellerge, birinshi náwbette kiritiw- shıǵarıw, qálegen dásturdi iske túsiriw hám toxtatıw, qosımsha yad blogın alıw yaki onı bosatıw hám basqa kóp ǵana ámeller kiredi. Bunday ámellerdi hár waqıt dástúrlew hám ekilik kod sıpatında dástúr ishine tikkeley kiritiw maqsetke muwapıq emes bálki, olardı birgelikte jiynap dástúrden “soraw” arqalı orınlawǵa beriw qolaylı. Bul óz náwbetinde OS tıń arnawlı funktsiyalarınan biri. Ámeliy dástúrler, hám kóp ǵana sistemalı islew beriwshi dástúrler,(misalı, dástúrlew sistemaları yaki maǵlıwmatlardı basqarıw sisteması) kompyuter apparaturası menen tikkeley baylanısa almaydı hám olar OS ǵa múrájat etiw arqalı baylanısadılar. Paydalanıwshılar ushın da, OS komandasın kiritiw menen yaki sistema usınıs qılatuǵın múmkin bolǵan xáreketler arqalı óz dástúrleri hám kompyuter menen baylanıs qiladılar. Bunday óz ara baylanıs tek OS arqalı ámelge asırıladı. Bunday tiykarǵı funktsiyanı orınlawdan tısqarı, OS esaplaw resursların nátiyjeli bólistiriw hám esaplawdı isenimli dúziwge juwap beredi.

OS tiykarların hám olardıń islew printsiplerin biliw, kompyuterden nátiyjeli paydalanıwǵa alıp keledi. OS lardı tereń úyreniw, aldı menen bul bilimlerdi, dástúriy táminat jaratıwda isletiwge imkan beredi. Álbette, bizdıń mámleketimizde xázirgi waqıtta, ámelde jańa OS lar jaratıw ústinde jumıs alıp barılmay atırǵan bolsada, quramalı informatsiya sistemaların islep shıǵıw, zamanagoy OS larda islewge móljellengen dástúrler, jiynaǵı hám afishalar jaratıw isleri jedel ráwishte alıp barılmaqta. Sonıń ushın da OS lardı hám olardıń islew printsipleri hám esaplawlardı shólkemlestiriwdi túsindiriwi shárt.