Ona tili umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 10-sinfi uchun darslik

Esse 120-150 ta so‘zdan iborat bo‘lishi 
kerak. 
SO‘ZLAR SAFARI
TOBAKI 
degan so‘zimiz bor. Uning qismati ajoyib. 
Tob
 o‘zak so‘zning qizitish, 
kuydirish ma’nolaridan kelib chiqqan 
toba (yassi qozoncha, biz uni tova, tava deymiz), 
toblanish, obu tob, tobiga keltirish
 singari kalimalar ko‘p. 
Tobaki
 deb tobada pishirilgan 
yoki umuman qovurilgan taom aytiladi. Xullas, tobaki degan so‘z “safarga chiqib”, 
Rossiyaga bordi va o‘ris bo‘lib qaytdi. Meliboy – Misha, Safarboy – Sasha, Ergashboy Erik 
bo‘lib qaytgani kabi Tobaki degan nomini Tabaka qilib keldi. 
Tobada
 pishgan taom ekani 
esidan chiqdi va qovurilgan jo‘jaga aylandi. Biz ham o‘zimizning “bolamiz”ni tanimay, 
Tabaka
 deb chaqiradigan bo‘ldik. 
(Erkin Vohidov. “So‘z latofati”dan)
TI
L S
ANDIG
‘I

---

167
Ikki nuqta quyidagi o‘rinlarda ham ishlatiladi.
1. Reja, mavzu, qaror qilindi kabi so‘zlardan so‘ng qo‘llaniladi:
Mavzu: Inson va tabiat
2. Ko‘chirma gapdan oldin kelgan muallif gapidan so‘ng qo‘llaniladi:
Imom Buxoriy 
shundasy degan edilar: “Ilmdan o‘zga najot yo‘q va bo‘lmagay.
3. Uslubiy ravonlikni, muxtasarlikni ta’minlash maqsadida turli xil rasmiy ma’lumotlarda, 
nashr ishlarida ayrim so‘zlardan keyin ishlatiladi.
Toshkentda “Mustaqil O‘zbekiston: falsafa va huquqning dolzarb masalalari” mavzusida 
uchinchi an’anaviy respublika ilmiy-nazariy konferensiyasi bo‘lib o‘tdi.
4. Sport musobaqalarida raqiblar o‘rtasidagi hisobni ifodalash uchun qo‘llaniladi:
“Nasaf” 
va “Paxtakor” jamoalari o‘rtasidagi o‘yin 2 : 2 hisobida tugadi.
5. Izoh munosabatidagi bog‘lovchisiz qo‘shma gapda sodda gaplar orasida qo‘llaniladi:
Mening bir jaydari falsafamdir shu: Hargiz iltimosga kuning qolmasin.
(A. Oripov)
48.2-mashq. 
Quyidagi gaplarda tushirilgan ikki nuqtalarni qo‘yib ko‘chiring. 
1. Gulzordagi turfa gullar atrgul, lola, chinnigul odamga zavq berardi.. 2. Kurashda 
bir tabiat qonuni bor polvon, davrada mag‘lub bo‘lsa, taqdirga tan berib ketmaydi. 3. 
Abdulla Avloniy shunday degan edi “Ilm — dunyoning izzati, oxiratning sharofatidir, Ilm 
inson uchun g‘oyat oliy va muqaddas fazilatdur”. 4. Abror qizni darrov tanidi u qo‘shni 
mahalladagi do‘konda ishlar edi. 5. Mavzu “O‘zbek tiliga davlat tili maqomining berilishi va 
buning olamshumul ahamiyati” 6. “Neftchi” va “Navbahor” futbol komandalari o‘rtasidagi 
uchrashuvda hisob ochil¬madi — 0 0. 7.Hamma narsa uylar devorlar daraxtlar qorong‘ilikka 
jimgina cho‘kdi.