Ona tili ona tili, 6 – sinf qoidalari

-a, -ar,
unli bilan 
tugagan fe’l asoslariga 
-y, -r,
bo’lishsiz fe’l shakliariga esa 
-s
qo’shimchasi qo’shiladi. 
-(a)r
shakli kelasi zamonni gumon, taxmin yo’li bilan ifodalaydi.
52.
Mayl shakllari.
Fe’l ifodalagan harakat-holat haqidagi xabar, buyruq-istak, shart ma’nolarini 
ifodalovchi fe’l shakllari 
mayl shakllari
sanaladi. Fe’llarning uchta mayl shakli mavjud: 
1)
xabar mayli; 
2)
buyruq-istak mayli; 
3)
shart mayli.
@Ona_tili_va_adabiyot_N1

---

53.
Xabar mayli.
Harakat va holatning bajarilishi yoki bajarilmasligi haqidagi xabar, darakni 
bildiruvchi fe’l shakli 
xabar mayli
shakli hisoblanadi. Xabar mayli shakli maxsus 
qo’shimchaga ega emas. Zamon va shaxs-son qo’shimchalarini qabul qilgan fe’llar xabar 
maylidagi fe’llar sanaladi.
54.
Buyruq-istak mayli.
Harkat va holatni bajarish yoki bajarmaslik haqidagi 
buyruq, istak, 
iltimos, maslahat
ma’nolarini bildirgan fe’l shakli 
buyruq-istak mayli 
shakli sanaladi. 
Buyruq-istak mayli shakllari fe’l asoslariga quyidagi qo’shimchalarni qo’shish yo’li bilan 
hosil qilinadi: 
-(a)y, -(a)yin, gin (kin, -qin), -(i)ng, -sin, -(a)ylik, (i)inglar. 
55.
II shaxs buyruq-sitak mayli qo’shimchalarining qo’llanilishi va ma’nolari.
Fe’lning 
zamon, shaxs-son qo’shimchalarisiz qismi II shax buyruq-istak maylini ifodalaydi. Bu qismga 
buyruq-istak ma’nosini kuchaytirish uchun 
-gin
qo’shimchasini qo’shish ham mumkin, 
shuning uchun bu shakl ma’nodosh sanaladi.
56.
Shart mayli.
Boshqa bir harakat va holatning bajarilish yoki bajarilmasligi uchun shart 
bo’lgan harakat va holatni, shuningdek, istak-xohishni bildirgan fe’l shakli