Ona tili ona tili, 6 – sinf qoidalari

“ko’plik”
, 
“kelishik”
ma’nolari va bu 
ma’nolarni ifodalovchi ko’plik shakli 
(-lar)
hamda kelishik shakli 
(-ni)
ga ham ega. “Mevali 
daraxt” va “olma daraxti mevasi” ma’nolari bu so’zning atash ma’nosi, qolgan ma’nolari esa 
grammatik ma’nolari sanaladi. Har qanday grammatik ma’no ma’lum grammatik shakl orqali 
ifodalanadi. grammatik ma’nolarni ifodalovchi vositalar grammatik shakl hisoblanadi. 
So’zlarning grammatik ma’nolari va ularni ifodalovchi grammatik shakllarni o’rganuvchi 
tilshunoslik bo’limi 
morfologiya
sanaladi. Morfologiya yunoncha 
morphe
– “shakl”, 
logos
– 
“so’z”, “ta’limot” so’zlaridan olingan bo’lib, so’z shakllari haqidagi ta’limot demakdir. 
Ko’rinadiki, leksikologiya bilan morfologiya o’rtasida uzviy aloqa mavjud. Har ikkisida so’z 
o’rganiladi. Ular so’zning qaysi tomonini o’rganish bilan farqlanadi.
Leksikologiya so’zning atash ma’nosini, morfologiya esa uning grammatik ma’nosini va bu 
ma’nolarni ifodalovchi vositalarni o’rganadi.
6.
So’z tarkibi.
So’z tarkibi asos va qo’shimchalardan iborat.
7.
Asos va qo’shimchalar.
So’zning asosiy ma’nosini ifodalab, mustaqil qo’llana oladigan qism 
asos deyiladi. Mustaqil qo’llana olmaydigan, asosga qo’shilib, unga yangi yoki qo’shimcha 
ma’no yuklaydigan, shuningdek, so’zlarni bog’lashga xizmat qiladigan qismga qo’shimcha 
deyiladi.
8.
Qo’shimchalar tasnifi.
Qo’shimchalar vazifasiga ko’ra ikki turli bo’ladi: 
a) so’z yasovchi 
qo’shimchalar,
masalan,
oq 
asosiga 
-la
qo’shimchasining qo’shilihshidan 
“oq rangga 
kiritish”
ma’noli yangi so’z yasalgan; 
b) shakl yasovchi qo’shimchalar,
masalan,