Ona tili ona tili, 6 – sinf qoidalari

-man, -miz; -san, -siz
shakllari qo’shiladi.
48.
O’tgan zamon shakllarida to’liqsiz fe’lning ishlatilishi.
Edi, emish, ekan 
fe’llari to’liqsiz 
fe’llar sanaladi. Bu fe’llar yetakchi fe’lning zamon shakllaridan so’ng keladi, shaxs-son 
qo’shimchalari to’liqsiz fe’lga qo’shiladi: 
kelgan ekansan (eding, emishsan), kelayotgan 
ekansan (eding, emishsan)
. 
Edi, emish, ekan 
to’liqsiz fe’llari 
-di, -mish, -kan
shaklida ham 
qo’llaniladi. 
Masalan:
borgandi, borganmish, kelarkan.
49.
Hozirgi zamon shakllari.
Hozirgi zamon shakllari fe’l asoslariga 
-yap(ti), -moqda, -
(a)yotir, -
(a)yotib 
qo’shimchalarini qo’shish bilan hosil qilinadi. Hozirgi zamon shakllari harakat va 
holatning gap aytilayotgan vaqtda yuz berishini ifodalaydi. Shaxs-son qo’shimchalari zamon 
qo’shimchalaridan so’ng qo’shiladi.
_______________________________________________________________________________
__
50.
Hozirgi zamon shakllarining talaffuzi va imlosi.
-yotir, -yotib
shakllari unli bilan tuggan 
fe’l asoslariga, 
-ayotir, -ayotib
shakllari esa undosh bilan tugagan fe’l asoslariga qo’shiladi. 
-yap
shakli undosh bilan tugagan fe’l asoslariga qo’shilib, 
-ayap 
holida talaffuz qilinsa ham, 
-yap
yoziladi.
51.
Kelasi zamon shakllari.
Kelasi zamon shakllari harakat yoki holatning gap aytilayotgan 
vaqtdan so’ng yuz berishini bildiradi. Bu zamon shakllari fe’l asoslariga 
-a, -y, -(a)r 
qo’shimchalarini va shaxs-son qo’shimchalarini qo’shish bilan hosil qilinadi. Bu shakllar 
ba’zan harakatning doimiy, har uch zamonga oidligini ham ifodalaydi. 
Masalan:
Akam 
kollejda o’qiydi.
Undosh bilan tugagan fe’l asoslariga kelasi zamonning