“Она тили ў?итиш махсус методикаси” номли дарслик

  
Eshitish diktantida o‘quvchining asosan nutqiy idroki, eshitish analizatori 
katta  rol  uynaydi.  Eshitish  diktantida  odatda  matnni  yozishga  kirishishdan  oldin 
ba’zi  so‘zlar  tahlil  qilinadi.  O‘tilgan  qoidalar  eslatiladi.  O‘quvchilarning  orfografik 
malakasini oshirish maksadida diktant utkazishdan 2-3 kun ilgari (o‘tkazilishi lozim 
bulgan)  matnni  o‘qituvchi  kitobdan  o‘qib  kelishni  topshiriq  qilib  beradi.  Eshitish 
diktanti o‘quvchilarga o‘rgatilgan koidalarni puxta anglab olishlariga yordam beradi. 
Bundan  tashqari  uning  uzoq  esda  saklab  kolish,  eishtgan  gapni  tezda  yoza  olish 
malakasini  xosil  qiladi,  o‘quvchilarning  nutqinn  ustirnshga  yordam  beradi. 
Ukituvchi  o‘tilgan  mavzularni  qanchalik  o‘zlashtirganliklarini  bir  soatlik  eshitish 
diktanti yordamida osonlik bilan bilib oladi. 
  
Eshitish          diktanlarida  matnni          yozishga          kirishishdan          oldin 
orfogrammalar,  o‘tilgan  qoidalar  eslatiladi,  ularga  og‘zaki  izox.  beriladi;  kontrol  
diktantda esa bu bo‘lmaydi.    O‘qituvchi eshitish diktanti uchun o‘tilgan qoidalarga 
mos keladigan gap va so‘zlar tuzish,  xikoya yoki bir necha terma gap bilan diktant 
utkazishi mumkin. 
          Eshitish dnktanti o‘tilgan grammatika, orfografiya koidalarini tinish belgilarini 
ukuvchilarga  singdirishda,  mustax.kamlashda  katta  ax;amiyatga  ega.  O‘qituvchi 

---

 
113 
matndagi  gapning  sodda-murakkabligiga,    gapdagi  so‘zlarning  soniga  ham  e’tibor 
berishi  keraq.                  Diktant  uchun  tanlangan  matnda  izoh  berishni  talab  qiladigan 
so‘zlar  bo‘lmasligi  kerak.  Aks  xolda  diktant  yozayotgan  vaqtda  ayrim  sqzlarni 
tushuntirishga bir necha minut vaqt sarf etilib, belgilangan vaqt ichida matnni yozib 
tugatib bo‘lmaydi.