Ona tili, 5-sinf qoidalari

Aniqlovchi. Hokim bo'lakdan anglashilgan narsaning qandayligi, kimga yoki nimaga qarashli ekanini bildirib, qanday?, qanaqa?, qaysi?, qancha?, nechta?, kimning?, nimaning? kabi so'roqlarga javob bo'luvchi gap bo'lagiga aniqlovchi deyiladi. Aniqlovchiar ma'nosiga ko'ra ikki xil bo'ladi: 1.
Sifatlovchi aniqlovchi. 2. Qaratqich aniqlovchi. Tahlilda aniqlovchilar ostiga to'lqinli chiziq (
) chiziladi.
24. Sifatlovchi aniqlovchi. Hokim bo'lakdan anglashilgan narsaning belgisini bildirib, qanday?, qanaqa?, qaysi?, qancha? so'roqlariga javob bo'lgan aniqlovchiga sifatlovchi aniqlovchi deyiladi: qizil olma.
25. Qaratqich aniqlovchi. Hokim bo'lakdan anglashilgan narsning ikkinchi bir narsaga qarashli ekanini bildirib, kimning?, nimaning?, qayerning? so'roqlariga javob bo'lgan aniqlovchiga qaratqich aniqlovchi deyiladi. Masalan: Do'stlikning mehri bor. Qaratqich aniqlovchi doimo aniqlanmishga bog'lanadi. Anu shu belgisi bilan tushum kelishigini olgan to'ldiruvchidan farq qiladi. Tushum kelishidagi to'ldiruvchi doimo fe'l orqali ifodalangan kesimga bog'lanadi. Solishtiring: olmaning bargi - olmani yedim.
26. Uyushiq bo'laklar. Bir xil so'roqqa javob bo'lib, bir xil vazifada keladigan so'zlarga uyushiq bo'laklar deyiladi. Masalan: Dadam, oyim va men (kim) hayvonot bog'iga bordik. Sanash ohangi yordamida bog'langan uyshiq bo'laklar bir-biridan vergul bilan ajratiladi.
27. Uyushiq bo'lakli gaplarda umumlashtiruvchi so'zlar va ularda tinish belgisining ishlatilishi.
Sanalayotgan bo'laklar ma'nosini jamlab ifodalagan so'zga umumlashtiruvchi so'z deyiladi. Umumlashtiruvchi so'z uyushiq bo'laklardan oldin kelsa, umumlashtiruvchi so'z bilan uyushiq bo'laklar o'rtasiga ikki nuqta qo'yiladi. Masalan: Bog'imizda mevalar: olma, o'rik, shaftolilar bor. Umumlshatiruvchi so'z uyushiq bo'laklardan keyin kelsa, uyushiq bo'lak va umumlashtiruvchi so'z o'rtasiga tire qo'yiladi. Masalan: Kutbxonamizda Abdulla Oripov, Erkin Vohidov, Usmon Azim - barcha taniqli shoirlarning asarlari bor.
28.