Ona tili-11 sinf indd

Labi labiga tegmaydi
 Juda tez va ko‘p gapirmoq.
Labini tishlamoq
 Kutilmagan hodisaga duch kelib, nima deyishini 
bilmay qolmoq. O‘xshashi: 
tilini tishlamoq.
1. Ohangning shakllanishida nimalar ishtirok etadi?
2. So‘z urg‘usi haqida gapiring.
3. Gap urg‘usi va uning gapdagi o‘rnini tushuntiring.
4. Nutq oqimidagi to‘xtam (pauza) haqida so‘zlang.
5. Gapning mazmuniy-hissiy turlariga xos ohang haqida gapiring.
116-mashq.
 
Urg‘u va uning turlari hamda ularning nutqdagi ahamiyati 
haqida yozma matn tuzing.

---

100
Ish qOg‘OzLArI usTIDA IshLAsh. 
BAyONNOmA
1-topshiriq.
 
Matnni o‘qing. Unda ifodalangan fikrlar atrofida o‘z mu-
lohazalaringizni bildiring.
O‘zbek hujjatchiligini shakllantirish va takomillashtirishdagi eng muhim 
va dolzarb masalalardan biri hujjatlarning tili va uslubi masalasidir. Hujjat 
tayyorlash va rasmiylashtirishda, eng avvalo, o‘zbek tilining barcha aso-
siy qonuniyatlari va qoidalarini ma’lum darajada tasavvur etish zarur. 
Har bir rahbar, boshqaruv muassasalarining xodimlari, umuman, faoliyati 
ish qog‘ozlarini tuzish bilan bog‘liq kishi o‘zbek tilining imlosini, tinish 
belgilari va uslubiy qoidalarini egallagan bo‘lishi kerak. Busiz bugungi 
taraqqiyotimiz talablariga javob beradigan aniq, lo‘nda va teran mantiqli 
hujjatchilikni yaratib bo‘lmaydi. Hisob-kitoblarga qaraganda, boshqaruv 
sohasidagi xizmatchilar o‘z ish vaqtlarining 80 foizgacha qismini hujjat-
lashtirish ishiga sarflar ekan. Ular o‘zbek tili qonuniyatlaridan yaxshi 
xabardor bo‘lmasa, ish vaqtlarining hammasini – 100 foizini bu ishga 
sarflaganlarida ham, ijobiy natijaga erishish qiyin. («Ish yuritish» kitobi)