£он томирлар тизимининг умумий анатомияси

Taloq (lien seu splen) immun tizimining periferik a’zosi bo‘lib, qonni katta qon aylanish doirasi magistral qon tomiri (aortadan) jigarga boradigan yo‘lida joylashadi. Taloq qon shakliy elimentlarini hosil qilishda va modda almashinuvida ishtirok etadi. U toq a’zo bo‘lib, qorin bo‘shlig‘ida chap IX-XI qovurg‘a sohasida joylashadi. Uning uzunligi katta odamlarda 10-14 sm, kengligi 6-10 sm, qalinligi 3-4 sm, og‘irligi o‘rtacha erkaklarda 192 g, ayollarda 153 g. U cho‘zinchoq oval shaklida bo‘lib, rangi to‘q qizil, ushlab ko‘rganda yumshoq. Taloqda (119-rasm) ikki: yuqori va tashqi tomonga qaragan silliq diafragma yuzasi (facies diaphragmatica) oldinga va ichki tomonga qaragan visseral yuzasi (facies visceralis) tafovut qilinadi. Visseral yuzasida taloq darvozasi (hilus lienalis) joylashgan. Uning visseral yuzasida qo‘shni ichki a’zolar tegib turadigan qismlari bor. Taloq darvozasi oldida ko‘ringan me’da yuzasi (facies gastrica) me’dani tubiga tegib turadi. Taloq darvozasi orqasida joylashgan buyrak yuzasi (facies renalis) chap buyrakning yuqori uchi va chap buyrak usti beziga, taloq darvozasidan pastda uning oldingi uchiga yaqin joylashgan chambar ichak yuzasi (facies colica) chap chambar ichak burilish burchagiga tegib turadi.
Taloqning diafragma yuzasini me’da yuzasidan ajratadigan yuqori chekkasi (margo superior) o‘tkir qirrali bo‘lib, unda 2-3 ta ko‘ndalang o‘ymalar bor. Pastki chekkasi (margo inferior) esa to‘mtoqroq. Taloqning orqa qutbi (extremitas posterior) yumaloq, yuqoriga va orqaga qaragan. Oldingi qutbi (extremitas anterior) o‘tkir, oldinga yo‘nalib, ko‘ndalang chambar ichakdan yuqorida yotadi. Taloq qorinparda bilan har tomondan o‘ralgan bo‘lib, boylamlar vositasida me’da katta egriligi (lig. gastrolienale), chap byurak (lig. lienorenale) va diafragma (lig. phrenicolienale) bilan birlashadi. Seroz pardaning ostida fibroz parda (tunica fibrosa) yotadi. Fibroz pardadan taloqning ichiga tarkibida kollagen, retikulyar va elastik tolalari bo‘lgan biriktiruvchi to‘qimali to‘siqlar, taloq trabekulalari