On savollari 191-193 fizika, 195 matematika

ORQA MIYA — odam va umurtqali hayvonlar markaziy nerv sistemasining bir qismi, umurtqa pogʻonasi kanalida joylashgan. Koʻpchilik reflekslarda ishtirok etadi. Katta yoshdagi odamda uning uz. 41—45 sm, ogʻirligi 30 g cha. Odamda Orqa miya 31—33 segmentdan iborat, ularning har birida 2 juft nerv ildizi bor: oldingi (harakatlantiruvchi) ildizlar orqali impulslar Orqa miya hujayralaridan periferiyaga (skelet va tomir muskullari, ichki aʼzolarga) oʻtadi. Orqa (sezuvchi) ildizlar impulyelarni teri, muskul, ichki aʼzolar retseptorlaridan Orqa miyaga oʻtkazadi. Orqa miyaning 2 tomonida oldingi va orqa ildizlar oʻzaro birlashib, aralash orqa miya nervlarinm hosil qiladi. Orqa miyaning markaziy qismi kulrang moddasi nerv hujayralarining toʻplamlaridan, periferik qismi — oq moddasi nerv tolalarining toʻplamlaridan iborat. Nerv tolalari O. m. hujayralarini bir-biriga, shuningdek, bosh miyaga bogʻlab turadi. Orqa miya koʻndalangiga kesilganda kulrang moddasi «kapalak» nusxa boʻladi;
14.Shartli va shartsiz reflekslar.
Nerv sistemasining faoliyati reflektor tarzida amalga oshadi. Ichki va tashqi muhit ta ’sirlariga markaziy nerv sistemasi orqali qaytariladigan javob reaksiyasi refleks deb ataladi.
Refleksning turlari. Turli ta’sirlarga javoban organizm tomonidan ko'rsatiladigan xilma-xil refiektor reaksiyalar shartsiz va shartli reflekslar deb, ikkita asosiy guruhga bo'linadi. Shartsiz reflekslar tug'm a bo'lib, evolyutsiya jarayonida shakllangan va nasldan-naslga o'tadi. Bu reflekslar bola hayotida muhim biologik ahamiyatga ega. Shartli reflekslar esa har bir individga xos bo'lib, hayot davomida ham orttiriladi va hayotiy muhim hisoblanadi.
Shartli reflekslar hosil bo'lishi uchun m a’lum sharoit bo'lishi shart.
Shartsiz reflekslar bosh miya katta yarim sharlari ishtirokisiz ham hosil bo'lishi mumkin, lekin shartli reflekslarning hosil bo'lishi uchun orqa miya va bosh miyaning sop qismi bilan birga ko'proq bosh miya katta yarim sharlari ishtirok etadi. Shartli reflekslar organizmning tashqi muhitga moslashishida muhim ahamiyatga ega, ular hayot mobaynida tormozlanib, yangilari hosil bo'lib turadi.
Shartli reflekslarning biologik ahamiyati. Bola tug'ilgandayoq unda ma’lum shartsiz reflekslar vujudga kelgan bo'ladi. Masalan, so'rish, yutish, so'lak ajralishi, himoya reflekslari (issiq narsadan qo'lni tortib olish, yo'talish, aksa urish va hokazo), jinsiy reflekslar, mavjud bo'ladi.
Shartli reflekslar organizmni tashqi muhit sharoitiga ancha murakkab moslashtiradi. Odam ovqatni hididan topadi, vaqtni chamalaydi va hokazo. Ovqatning hidiga so'lak, me’da shirasi ajrala boshlaydi. Shartli ta’sirlovchilar signallarni bosh miya katta yarim sharlari po‘stlog ‘ida analiz va sintez qilib, ta ’sirotga javob berishga tayyorgarlik ko‘radi.

15.Oliy nerv faoliyati.

16.Ko’rish analizatori tuzilishi.
17.Eshitish analizatori tuzilishi
18.Quloq. Tashqi va ichki quloq.
19.Ko’z soqqasining tuzilishi.
20.Endokrin tizim.
21.Ichki sеkrеtsiya bеzlari.
22.Gipofiz, qalqonsimon va ayrisimon bezlar
23.Me’da osti bezining ichki sekretor faoliyati, buyrak usti bezlari.
24.Qon tizimi. Qon funksiyalari.
25.Qonning miqdor va tarkibi. Qon plazmasi.
26.Qizil qon tanachalari, eritrotsitlar. Gemoglobin.
27.Qon guruhlari va qon quyish. Qon ivishi.
28. Qоn aylanishining ahamiyati. Yurak, uning kameralari,
29.Yurak ishi. Yurak sikli. Yurak ishini boshqaruvi.
30.Qonning katta va kichik qоn aylanish dоiralari bo’yicha xarakati.