Omuxta yem texno 111

Xom ashyoni valli dastgoxda maydalash. 
Yirik bo`laklardan tashkil topgan komponentlar (kunjara plitkalari, so`tali 
makkajuxori), tukmoqli drobilkaga tushishdan oldin mayin maydalash uchun 
dastlabki ko`pol maydalashdan o`tkaziladi. Buning uchun "sindirgich" deb ataluvchi 
tishli valli dastgoxlar qo`llaniladi. Kunjara plitalarini maydalash uchun 
qo`llaniladigan valli drobilkalar kunjara sindirgichlar deb ataladi. 
Suli 
makkajuxorini 
maydalash 
uchun 
juxorisindirgichlar 
qo`llaniladi. 
Kunjarasindirgich ishi quyidagicha tuzilgan:kunjara plitalari lentali konveyerlar bilan 
yoki kulda mashina bugziga uzatiladi, sungra ylanadigan vallar tishlari bilan 
ushlanadi va kattaligi 40-50 mm dan ko`p bo`lmagan bo`laklarga bo`linadi. 
Kunjarasindirgichning me`yoriy ishini ta`minlash uchun kunjarani qabul qilish 

---

57 
kurilmasining uzunligi bo`yicha teng taksimlab berish zarur. Mashnaning tulishini 
kunjarasindirgichni harakatlantiruvchi elektrodvigatelga biriktiligan ampermetr 
ko`rsatkichi bo`yicha nazorat qilish mumkin. 
Xom ashyoni maydalashning texnologik sxyemasi. Komponentlarni maydalash 
jarayonini kurish zavodning unumdorligidan va ishlab chiqariladigan omixta yem 
assortimentidan bog`liq. Tukmoqli mashina universal mashinaki, u turli-tuman 
komponentlarni maydalashga kodir , shuning uchun katta bo`lmagan kuvvatga ega 
bo`lgan zavodlarda bitta tukmoqli drobilka bilan ko`pgina komponentlar 
maydalanadi, ya`ni jarayon galma-galaki harakterga ega. Yuqori unumdorlikka ega, 
jarayon mexanizatsiyalashgan va avtomatlashtirlgan omixta yem zavodlarida 
komponentlar, koidaga binoan, bir necha drobilkalarda maydalanadi. Bu bir xom 
ashyoning ikkinchisidan mustaqilligini ta`minlaydi.
Drobilkaning ishchi organi maydalanadigan komponentning fizik-xossasiga mos 
ravishda, ular ishining maksimal texnologik samaradorligiga erishish maqsadida 
tanlanadi: 
Bundan tashqari maydalangan mahsulotlarning fizik xossasidan bog`liq holda 
qo`shimcha elash jarayoni va maydalangan mahsulotni tashishning turli usullari 
qo`llaniladi. 
Donli komponentlarni maydalashning sxyemasi quyidagi etaplardan iborat: 
byog`ona aralashmalardan tozalangan don drobilka usti bunkeridan 1 magnitli 
separator 2 yoki magnitli kolonka orqali tukmoqli drobilkaga 3 tushadi. 
13-rasm. Donli komponentlarni 
maydalashning texnologik sxyemasi 
1-drobilka usti bunkerlari; 2-magnitli 
separator; 3-tukmoqli drobilka; 4-
elovchi mashina; 5-dozator usti 
bunkerlari; I-boshlangich don; II-
maydalangan don 
Mahsulotni drobilkadan chiqarish uchun ikki turdagi:mexaniq va pnevmatik 
transportni ishlatish mumkin. Maydalangan mahsulotni mexaniq tashishda har bir 
drobilkadan keyin noriya urnatiladi va maydalangan mahsulot dozator usti 
bunkerlariga beriladi. Maydalash yirikligini ta`minlash maqsadida ba`zi bir 
maydalash sxyemalarida drobilkadan keyin bo`tun don va yirik bo`lakchalar 
miqdorini nazoartk ilish uchun eartk ilish uchun e yoki elakdonlar urnatiladi. Sxyema 
varinatini tanlash assortimentidan, texnologik jarayonning tarakkiy qilganligidan, 

---

58 
uskunalar komponovkasidan zavodning unumdorligidan vaboshqa ko`pgina 
omillardan bog`liq. 
Mineral kelib chiqishli xoaashyolar (bur, tuz, chiganok va b) yiriklik darajasidan 
bog`liq holda tukmoqli drobilkalarga yunaltiriladi yoki dastlabki ko`pol maydalash 
o`tkaziladi, sungra maydalashning talab qilingan yirikligiga erishish maqsadida( 
bo`lakchalar ulchami 1mm gacha) drobilkalarda maydalanadi. Mahsulotning talab 
qilinagn yirikligini ta`minlashga imkon beradigan tuzni maydalaning eng samarali 
usuli 16-rasmda keltirilgan. 
14-rasm. Tuzni bir vaqtda kuritish 
bilan maydalashning texnologik 
sxyemasi 
1-qabul qiluvchi bunker; 2-vintli 
ta`minlagich; 3-noriya; 4-ikkita karshi 
yukli klapan; 5-drobilka; 6-
pnevmotruba; 7-tsiklon bushatgich; 8-
shlyuzovik; 9-tayyor mahsulot bunkeri; 
10-bugxavoli kalorifer; 11-tsiklon 
batareyalari; 12-o`rta bosimli 
ventilyator; 13-konveyer