Омборлари ва

3. Қурилиш циклларини биргаликда бажариш усуллари

Қурилиш	ишлари,	конструкциялар	монтажи	ва	технологик
ускуналарни монтаж қилишни биргаликда бажариш имконияти ва мақсадга мувофиқлик даражасига қараб , саноат бинолари очиқ, ѐпиқ, бирлаштирилган
ѐки комбинациялашган усулларда барпо этилади (9.1-расм).	Бу усуллар
ишларни биргаликда олиб бориш	даражаси ва кетма-кетлигини акс

эттиради, ва буни қурилиш конструкцияларини монтажи ва биноларни барпо
этишда ҳамма вақт эътиборга олиш керак.
9.1 – расм. Қурилиш циклларини биргаликда бажариш усуллари:
I. – очиқ: 1 – ерости қисмини барпо этиш; 2 – каркасни монтаж қилиш; 3 – технологик
ускуналарни монтажи; 4 – пардозлаш ишлари. II. – ѐпиқ: 1 – каркас учун ер ости қисми; 2 – бинони
каркасини монтажи; 3 – технологик ускуналар ва коммуникациялар учун еростки қисми; 4 – технологик
ускуналар монтажи; 5 – пардозлаш ишлари. ІІІ. – биргаликда бажариш: 1 – иншоотнинг умумий
котлованини қазиш; 2 – технологик ускуналар пойдеворларини бетонлаш; 3 – бино каркасини монтажи; 4 –
технологик ускуналар монтажи; 5 – пардозлаш ишлари. ІV. – комбинациялашган: І – очиқ усулда ва ІІ –
ѐпиқ усулда ишларни бажариш.
Бир қаватли саноат биноларини асосий қурилиш циклларига бинонинг
ер ости ва ер устки қисмларини барпо этиш киради ва буларга қўйидагилар
киради
35
Бир қаватли саноат биноларини барпо этишда хамма монтаж ишлари бир нечта
оқимга бўлинади. Алоҳида ихтисослаштирилган оқим билан пойдеворлар, устунлар,
девор тўсиқлари, баъзида краности тўсинлари монтаж қилинади. Ҳар бир оқим учун
кранни тўхташ жойини минималга олиб келадиган кранни оптималь (маъқул)
харакатланиш схемаси ва шу билан йиғма элементларни оқилона тахлаштириш ва
жойлаштириш танланилади.
Бир қаватли саноат бинолари иложи борича завод ва полигонларда тайѐрланган
тайѐрлов ва монтаждан кейинги ишларни қисқаришини таъминловчи бутун ѐки йирик
қисмлардан иборат конструкция ва деталлардан монтаж қилинади.
Қурилишга алоҳида қисмлар шаклида келтирилган конструкциялар ўрнатишдан
олдин йириклаштириб, блокларга бирлаштирилади, бунда уларнинг массаси монтаж
кранларини юк кўтариш ва бошқа параметраларига мос келиши керак. Агар шароит имкон
берса алоҳида конструктив элементлар технологик жиҳозлар билан биргаликда
йириклаштирилиб монтаж блоки ҳосил қилинади. Шундай қилиб чизиқли, текис, фазовий
ва конструктив–технологик блоклар ҳосил қилинади. Конструкциялар
йириклаштирилганда уларни монтаж жараѐнида геометрик шакли ўзгармаслигини
таъминлаш учун айрим ҳолларда блокларни вақтинчалик кучайтириш ишлари
бажарилади. Агар имконлар тўғри келса конструкцияларни омборга жойлаштирмай
тўғридан-тўғри транспорт воситасидан монтаж қилиш маъқулдир.
Қурилиш конструкциялари монтажини маъқул усуллари ҳақидаги қарор
маҳаллий шароитни ҳамма мажмуаларини эътиборга олган ҳолда қабул қилинади:
объектни фойдаланишга топшириш тартиби, бино габаритлари, монтаж кранлари ҳаракат
йуналишларини мақсадга мувофиқлиги, барпо этиш турли вариантларини техник–
иқтисодий солиштириш. Бино конструкциялари монтажини ҳаракат йуналишини
танлаганда технологик ускуналарни монтаж қилиш тартибини ҳам ҳисобга олиш керак
бўлади. Конструкцияларни монтаж зонасига етказиш учун бино ичкарисида транспортни
тўғридан-тўғри ҳаракатини таъминлаш керак. Бинонинг ѐн томони дев