|
Elektr yuklamalarining asosiy ta’riflari .
Reja : 1. Korxonalarning hisobiy yuklamalari. 2 . Elektr energiyasi sifat ko‘rsatkichlari.
0 ‘rtacha yuklama. Korxonalarning hisobiy yuklamalarini aniqlashda va elektr ta’minoti tizimida energiya sarfini hisoblashda o‘rtacha yuklama hisobiy yuklamaning eng kichik qiymati to‘g‘risida ma’lumot beradi. Umumiy holda ma’lum oraliqdagi o‘rtacha quvvat quyidagicha ifodalanadi: Per* =~JPdf, 40‘rt = \\q d t. (3.4) to t Q Ishlatish sharoitida guruh iste’molchilarining o‘rtachaushbu munosabatlar orqali topiladi: Port = 1/tT pdt qon = 1/t qdt. (3.5)
P o’rt = E /t Qo’rt Et/ t d B yerda: Ел, Et - aktiv va reaktiv elektr energiyalarining ko‘rilayotgan davr vaqt oralig‘idagi sarfi. Korxonaning elektr ta’minotini loyihalash bosqichida guruh iste’molchilarining eng katta yuklamali smenadagi o‘rtacha quvvatini quyidagicha aniqlash mumkin: Pn .= K .P . o rt ia n 4 / Bu yerda: Pn - iste’molchilar nominal quvvatlarining yig‘indisi bo‘lib, takroriy-qisqa muddatli tartibda ishlovchi iste’molchilaming UD= 100% tartibga keltirilgan qiymati; Ki& - guruh iste’molchilariga tegishli bo‘lgan ishlatilish koeffitsiyenti. 58 Eng yuklangan smenadagi guruh iste’molchilari uchun reaktiv quvvatning o'rtacha qiymati quyidagicha aniqlanadi: Q o ,r^Q , УоИ воп=Г-пШ (3-7) Bu yerda: tg q> ning qiymatini aniqlashda ma’lumotnomalarda keltirilgan har xil guruh iste’molchilari uchun quvvat koeffitsiyentidan foydalaniladi. Sex yoki korxonaning yillik o‘rtacha quvvati ushbu munosabatdan aniqlanadi: p 0 = i . (3.8) о it ’ K 0*rt v 7 l у i y Bu yerda: E - yillik iste’mol qilingan aktiv energiya miqdori (vatt - soat); E - yillik iste’mol qilingan reaktiv energiya miqdori (kVAr • soat); Ty - korxonaning yillik ish vaqti (soat). Faza bo‘yicha kuchlanishdan oldinda boruvchi tokli iste’ molchilarning (sinxron mashinalar, statik sovitgichlar) reaktiv quvvatlari manfiy ishora bilan qabul qilinadi. Agar yuklamalar grafigi bir xil n vaqt oralig'ida olingan zinapoya ko'rinishida boisa, o‘rtacha quvvat quyidagicha aniqlanadi: n ZPi P0.n = О It „ - — . (3-9) ft Misol. Quyida ko‘rsatilgan grafik uchun o‘rtacha quvvatni aniqlang: 5 - 0-1---- I I I I I I __l ------ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 59 р _ 12+14+16+15+4+15+17+19+17+15 _ 154 _ - . , °‘rt " 10 " 10 " ’ 2. 0 ‘rtacha kvadrat yuklama. Aktiv va reaktiv toklarning ma’lum vaqt oralig‘idagi o'rtacha kvadrat yuklamalari quyidagi munosabatlar bilan aniqlanadi: Р°‘Ь = Ш Р2^ & ^ = J i U 2dt; (3.10) bu yerda: T - ko‘rilayotgan vaqt oralig‘i. Agar grafik zinapoya ko‘rinishga ega bo‘lsa, P0. = \ 2 > ,2 1___ (3.11) bu yerda: n = ~^t ~ grafikdagi bir xil oraliqlar soni. Misol. Yuqorida keltirilgan grafik uchun o‘rtacha kvadrat yuklama miqdorini aniqlang. РЛ = 122 +142 +162 +152 +142 +152 +172 +192 +172 +152 2406 10 10 = 15,5kW. 3. Hisobiy yuklama. Zamonaviy sanoat korxonalarining elektr ta’minoti tizimini loyihalashda, yechilishi kerak bo‘lgan murakkab texnik-iqtisodiy masalalarning asosini kutilayotgan elektr yuklamalarni to‘g‘ri aniqlash tashkil etadi. Elektr yuklamalarni hisoblash har qanday elektr ta’minoti tizimini loyihalashda birinchi bosqich hisoblanadi. Elektr yuklamalarning ko‘rsatkichlari elektr tizimiga sarf bo‘ladigan kapital mablag‘lar, 60 rangli metallar sarfi, elektr energiyasining isrofi va ishlatish xarajatlarini belgilaydi. Agar hisobiy quvvat oshirib aniqlansa, kapital mablag‘larning ortishiga, tanqis bo‘lgan elektr qurilmalar va o‘tkazgichlaming to‘la imkoniyat darajasida ishlamasligiga va elektr energiyasi isrofining oshishiga sabab bo‘ladi. Yuklamani kamaytirib aniqlash esa elektr qurilmalarining tez ishdan chiqishiga, ayrim agregatlar ish unumdorligining kamayishiga, elektr ta’minoti tizimida isrofning oshishiga, elektr energiyasi sifat ko‘rsatkichlarining yomonlashishiga va elektr ta’minoti tizimi ishonchliligining kamayishiga olib keladi. Shuning uchun kutilayotgan yuklamalarni to‘g‘ri aniqlash elektr ta’minoti tizimini optimal loyihalashtirishning asosiy omilidir. Hisobiy aktiv quvvat sifatida shunday
davomli o‘zgarmas yuklama qabul qilinadiki, uning ta’sirida o‘tkazgich haroratining oshishi yoki izolatsiyaning issiqlikdan eskirish darajasi kutilayotgan o‘zgaruvchan yuklamadagiga teng bo‘ladi. Smena davomida ma’lum vaqt oralig‘i (10 min, yoki 30 min, yoki 60 min, yoki...) uchun olingan barcha o‘rtacha quvvatlarning eng kattasi maksimal quvvat sifatida qabul qilinadi. Elektr ta’minoti tizimining elementlarini ularning qizishi nuqtayi nazaridan qabul qilinsa, hisobiy quvvat sifatida 30 minutli maksimal yuklama olinadi. Bu vaqt oralig‘ida ko‘ndalang kesim yuzasi kichik va o‘rta bo‘lgan simlarning qizish vaqti doimiyligiga yaqin hisoblanadi. Agar sex tarmoqlari simlarining qizish vaqti doimiyligi 0,5 soatdan katta bo‘lsa, maksimum koeffitsiyentining miqdori quyidagi munosabat orqali qayta hisoblanadi: (3.12, Bu yerda: Km - maksimum koeffitsiyentining vaqt doimiyligi 0,5 soat bo‘lgandagi qiymati; Kmt - maksimum koeffitsiyentining vaqt doimiyligi t bo‘lgandagi qiymati. Ko‘ndalang kesim yuzasi har xil bo‘lgan simlar uchun qizish vaqt doimiyligi T ning miqdorlari (min) 3.2-jadvalda keltirilgan. 3.2-jadval Sim Kesim yuzasi, mm2 Ko‘ndalang kesim yuzasi, mm2 35 50 70 95 120 150 Ochiq holatdagi rezina izolatsiyali simlar, minut 9 12 15 18 21 21 0 ‘sha simlar trubada 19 23 27 32 36 40 Qog‘oz izolatsiyali kabellar 15 20 25 30 35 40 Ko‘p hollarda joiz qizish bo‘yicha 30 minutli maksimal yuklama hisobiy yuklama sifatida qabul qilinadi. Umumiy holda maksimal o‘rtacha kvadrat, o‘rtacha va hisobiy yuklamalar o‘rtasida quyidagi munosabat saqlanadi: P >P >P >P m — n — o k — о rt 0 ‘zgarmas yoki deyarli o‘zgarmas yuklamada ishlaydigan iste’molchilar uchun (ventilatorlar, nasoslar, kompressorlaming elektr yuritgichlari)
Nazorat savollari :
1. Korxonalarning hisobiy yuklamalari qanday lohalanadi .. 2 . Elektr energiyasi sifat ko‘rsatkichlari qandayb holatlarda yomonlashadi .?
Do'stlaringiz bilan baham: |
