|
Transformatorning himoyasi .
Reja : 1. Transformatorlarda yuz beradigan shikastlanishlar . 2. Transformatorlarda sodir bo‘ladigan me’yorida bo‘lmagan holatlar
Transformatorlarda yuz beradigan shikastlanishlar va me’yoriy bo‘lmagan holatlar: 1) chulg‘amlardagi va chiqish qismidan o'chirgichgacha oraliqda fazalararo va bir fazali qisqa tutashuvlar; 2) magnit o‘tkazgichning shikastlanishi. Bir fazali qisqa tutashuv fazaning yerga nisbatan yoki bir fazadagi chulg‘amlar orasida bo‘lishi mumkin. Ko‘pincha, bir fazali va fazalararo qisqa tutashuv transformatorning chiqish qismidan o‘chirgichgacha va chulg‘amlarida sodir bo‘ladi. Fazalararo izolatsiyaning mustahkamligi sababli fazalararo qisqa tutashuv juda kam uchraydi. Betaraf nuqtasi izolatsiyalangan tarmoqlarda bitta fazali yerga tutashuv xavfli, shuning uchun himoya transformatorni o‘chirishi kerak. Betaraf nuqtasi zaminlanmagan tarmoqlarda esa shikastlanish toki uncha katta emas, shuning uchun sezgirligi yuqori bo‘lgan himoya kerak, bunda himoya signal berishga xizmat qiladi. Chulg‘amlararo qisqa tutashuvda ham xuddi shunday bo‘ladi. Asosiy ichki shikastlanish - bu magnit o‘tkazgichning qizishi, o‘zak qatlamlari orasidagi izolatsiyaning buzilishi natijasida yuz beradi, oqibatda isrof oshadi, po‘lat o‘zak haddan tashqari qiziydi va izolatsiyani ishdan chiqaradi. Shuning uchun bu holatda elektr kattalikka ta’siran javob bermaydigan himoya kerak bo‘ladi. Yuqoridagi himoyalardan tashqari moyli transformatorlar uchun maxsus himoya - gazli himoya ham qo‘llaniladi. Magnit o‘tkazgichning qizishi, chulg‘amlararo qisqa tutashuvlar natijasida elektr yoy hosil bo'ladi va bu yoy ta’sirida moy va izolatsiya materiallari kimyoviy parchalanib, gaz hosil bo‘ladi. Bu gazlarga ta’siran javob beradigan himoya gazli himoya deyiladi. Elektr yoyi fazalararo qisqa tutashuvlarda paydo bo‘lishini e’tiborga olganda, gazli himoyani universal himoya desa bo‘ladi. Transformatorlarda sodir bo‘ladigan me’yorida bo‘lmagan holatlar quyidagilardan iborat: 1) transformatordan tashqarida bo‘ladigan qisqa tutashuvlar. Bu toklar chulg‘amlarning izolatsiyasiga ta’sir qiladi va ulardan himoya qilish uchun MTX qo‘llaniladi; 2) o‘ta yuklanishda himoya signal berish uchun xizmat qiladi. ОЧа yuklanish toklarining ruxsatlangan qiymatlari: I J I y u k n o m 1,3 1,75 2 ^ x ( m i n ) 120 20 10 Xizmat ko‘rsatuvchi xodimi bo‘lmagan podstansiyalarda himoya transformatorni o‘chirishga yoki yuklamani kamaytirishga ishlashi kerak; 130 3) moy miqdorining kamayishi. Tokli himoyalar. Eng oddiy tokli himoya - bu MTX hisoblanadi. MTX ning sezgirligi yetarli bo‘lmasa, kuchlanish bo‘yicha ishga tushadigan MTX qo‘llaniladi. Himoyaning sezgirligi yuqori bo'lishi kerak, chunki qisqa tutashuv tokining qiymati asosan bitta stansiya quvvati bilan bog‘liq. Kuchlanishni pasaytiruvchi transformatorlarning himoya sezgirligini aniqlashda sistemadan oqadigan toklar yig‘indisi ishlatiladi. Kichik va o‘rta quvvatli (SNK I , ish.him soz nam 7 bu yerda: К - sozlash koeffitsiyenti (K =0,3-4,5). Koef SO Z J v SO Z 7 7 S fitsiyentning
qiymati ishlatilayotgan relening turiga bog‘liq. Kuch transformatorining transformatsiya koeffitsiyentining o‘zgarishi differensial himoyadagi toklarga ta’sir ko‘rsatadi. Natijada yana bir muvozanatlanmagan /nb ( toki hosil bo'ladi. Bu tok kuchlanishni rostlashdagi oraliqqa bog‘liq (A£/rost): ^ osr ( KJ l0° y V ^ J K ) . (6.17)
Yuqoridagi aytilganidek, differensial himoya (6.12-rasm) uchun 2 ta tok transformatori ishlatiladi. Ularning umumiy xatoligi bilan bog‘liq bo‘lgan muvozanatlanmagan toki (X=/(xatolik)): Xulosa qilib aytganda, differensial himoyaning muvozanatlanmagan toklari tashqi qisqa tutashuvlarda bir necha tashkil etuvchilardan iborat: 135 6.12-rasm. Ikki chulg'amli transformatorning differensial himoya sxemasi /nw =/»bt^+4 ^ rt+4b^=L(A4n8+A4 OSt+^ /100^' (kW ^> 6 Tashkil etuvchilaming maksimal qiymatida: Differensial himoyaning ishlash toki bu toklardan katta bo'lishi kerak: * lshhim nbmax Himoyaning ishlash toki 2 ta shartning kattasiga qarab olinadi. / (2) Sezgirlik koeffitsiyenti KT = btaA ; ^sz Bu yerda - kuch transformatorining PK tarafidagi 2 fazali qisqa tutashuv toki. Talabga muvofiq bu koeffitsiyent 2 1,5 oraliqda bo‘lishi shart. Transformatorning differensial himoyasi differensial tokli kesim va tez to‘yinuvchi tok transformatorli usullar yordamida amalga oshirilishi mumkin.
Nazorat savollari 1. Differensial so‘zining ma’nosi nima? 2. Differensial himoya parametrlarini aniqlash ifodalarini keltiring. 3. Transformatorlardagi shikastlanishlami ta’riflang. 4. Transformatorlardagi me’yorsizlik holatlarini tushuntiring.
Do'stlaringiz bilan baham: |
