Oltinsoy pedagogika kolleji

4.2.O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi

Ish bosqichlari va vaqti	Faoliyat mazmuni
	O’qituvchi	Ta’lim oluvchi
I bosqich O’quv mashg’ulotiga kirish (10 daq)	Tashkiliy qism: 1.O’quvchilar mashg’ulotga tayyorgarligi va davomatini tekshiradi	Mashg’ulotga tayyorgarlik ko’radilar.
II bosqich Asosiy qism (65 daq)	Tayanch bilimlarni faollashtirish: 1.Uyga berilgan vazifani nazorat qiladi hamda o’tilgan mavzu bo’yicha o’quvchilarga savollar beradi, ularni baholaydi. Maqsad va vazifani belgilanishi: 2.Mashg’ulotning nomi, rejasi, maqsad va o’qitish natijalari bilan tanishtiradi. 3.Mustaqil ishlash uchun adabiyotlar bilan tanishtiradi. 4.O’quv mashg’ulotida o’quv ishlarini baholash mezoni va ko’rsatkichlari bilan tanishtiradi. Ta’lim oluvchilar bilimini faollashtirish: 5.Tezkor-so’rov, savol-javob, aqliy hujum, “o’ylang va juftlikda fikr almashing” va boshqa texnikalar orqali o’quvchilar bilimini faollashtiradi. Yangi o’quv materialining bayoni: 6.Nazariy mashg’ulotning rejasi va tuzilishiga muvofiq o’qitish jarayonini tashkil etish bo’yicha harakatlar tartibini bayon etadi. Asosiy holatlarni yozdiradi. 7.Mustahkamlash uchun savollar beradi. Jarayon kichik guruhlarda davom etishini ma’lum qiladi. 8.Guruhlar ishini o’zaro baholashni o’tkazadi, mavzuning har bir qismi bo’yicha xulosalar qiladi, eng asosiylariga e’tibor qaratadi, berilayotgan ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatadi. Mavzuning kasbiy faoliyatlaridagi ahamiyati bilan bog’lab mavzuni yakunlaydi	Uy vazifasini taqdim etadilar. Savollarga javob beradilar. Mavzu nomi va rejasini yozib oladilar. Diqqat qiladilar. Savollarga javob beradilar. Yozib oladilar. Diqqat qiladilar. Savollarga javob beradilar. Topshiriqni bajaradilar. tanishadilar. Har bir guruh o’z topshiriq varaqlari bo’yicha faoliyatini boshlaydilar. Berilgan qo’shimcha savollarga javob beradilar Ma’lumotlarni daftarga qayd qiladilar.
III bosqich Yakuniy qism (15daq)	Mashg’ulot yakuni: 1.Faol ishtirok etgan o’quvchilarni javoblarini izohlab baholaydi va rag’batlantiradi. 2.Uyga vazifa beriladi.	Baholar bilan tanishadilar. Topshiriqni yozib oladilar.

4-Mavzu: Musiqa ifoda vositalari.
Reja:
1.Musiqiy kalitlar.
2.Musiqiy kalitlarning joylashuvi.

Kalit(Italiya chiave, lotincha clavis - kalitdan) musiqiy notada - notaning joyini (ya’ni balandligi pozitsiyasini) ko’rsatuvchi belgi F, yoki G yoki C. Xuddi shu xodimlar to’g’risidagi boshqa barcha yozuvlar (ya’ni, pozitsiyalar) ushbu asosiy yozuvga nisbatan hisoblanadi.Kalitlarning uchta asosiy turi mavjud: "tuz" kaliti, "fa" kaliti va "to" tugmasi, ularning har birining belgisi mos ravishda G, F va C lotin harflarining qo’lda yozilgan biroz o’zgartirilgan tasviri.

Kalitlardan foydalanish;Xodimlarning beshta panjarasi (va ular orasidagi) har xil balandlikdagi 11 ta yozuvni sig’dira oladi. Qo’shimcha o’lchagichlar yordamida yozilgan yozuvlar sonini 20 yoki undan ko’pgacha oshirish mumkin. Boshqa tomondan, musiqadagi turli xil tovushlar va asboblar tovushlarining umumiy diapazoni taxminan sakkiz oktavani tashkil qiladi (masalan, pianino - 52 notada), lekin har bir ovoz yoki asbobning diapazoni odatda ancha torroq bo’ladi. yozuvlarni diapazonning o’rtasi xodimlar markaziga to’g’ri kelishi uchun joylashtirish qulayroqdir. Shuning uchun, ma’lum bir ovoz uchun ishlatiladigan notalar diapazonini ko’rsatish uchun belgi kerak (tessitura).
Kalitning markaziy elementi uning chizig’idagi ildiz yozuvining joylashishini ko’rsatadi. Ba’zi hollarda raqam kalitning ostiga yoki ostiga qo’yiladi 8 bu oktavaning yuqoriga yoki pastga siljishini ko’rsatadi.Kalit "tuz"Lotin harfidan olingan G"tuz" yozuvini bildiradi. Teshikning markaziy burmasi birinchi oktavaning G notasining joylashishini bildiradi.Boshqa lug’atlarda "kalit (musiqa)" nima ekanligini ko’ring:Kalit - bu qulfni ochish vositasi. Kalit, sozlanishi kalit Boltli ulanishlarni bo’shatish uchun asbob. Algoritm tomonidan shifrlangan yoki shifrdan chiqarilganda xabarni o’zgartirish uchun ishlatiladigan kalit (kriptografiya) ma’lumoti. Kalit ... ... Vikipediya Musiqa va Lermontov. L. hayoti va ijodidagi musiqa. Birinchi musiqalar. L. taassurotlarini onasiga qarzdor. 1830 yilda u shunday deb yozgan edi: «Men uch yoshda bo’lganimda, meni yig’latgan qo’shiq bor edi; Men uni hozir eslay olmayman, lekin aminmanki, agar men uni eshitganimda, u ... ... Lermontov entsiklopediyasi
Kalit;Kalit- shtatda yozuvlarning joylashishini belgilaydigan musiqiy yozuv elementi. Kalit, boshqa barcha yozuvlar hisoblanadigan yozuvlardan birining joylashishini ko’rsatadi. Kalitlarning bir nechta turlari mavjud. Biz uchta asosiyni ko’rib chiqamiz: Treble Clef, Bass Clef va Alto Clef.Uchburchak notekis ;Bu kalit yozuvning joylashishini ko’rsatadi Tuz birinchi oktava:Boshqa barcha eslatmalar kalit ko’rsatgan yozuvga nisbatan joylashtiriladi. Biz asosiy qadamlar tartibini eslaymiz: oldingi afsona tuz- lys. Keling, bu yozuvlarni eslatmani joyiga qarab joylashtiraylik. tuz:
Musiqani kalitda yozganda Tuz, yozuvlar xodimlarga qo’shimcha hukmdorlarsiz joylashtiriladi. Bass notada F ohang to’liq qo’shimcha hukmdorlarga yozilgan bo’lib, bu o’qishni ham, yozishni ham murakkablashtiradi. Alt tugmachasida musiqaning ko’p qismi qo’shimcha o’lchagichlarga yoziladi. Bu ham noqulay.Va aksincha: agar bass qismi baland yoki baland ovozda yozilgan bo’lsa, unda notalarning hammasi yoki ko’pchiligi qo’shimcha o’lchagichlarda joylashgan bo’ladi. Shunday qilib, turli xil tugmalar past yoki yuqori notalarni o’qish va yozishni osonlashtiradi.Alohida ta’kidlaymizki, boshqa kalitlar ham bor. Ular "" maqolasida batafsil muhokama qilinadi.Materialni mustahkamlash uchun sizga o’ynashni taklif qilamiz: dastur kalitni ko’rsatadi va siz uning nomini aniqlaysiz.
"Neytral" kalitlar ham mavjud. Bu baraban qismlari va gitara qismlarining kalitlari (jadvallar deb ataladi - "Tabletura" maqolasini o’qing).Bariton kaliti haqida ko’proq ma’lumot;Bariton klapanining turlicha belgilanishi dastgohdagi yozuvlarning joylashishini o’zgartirmaydi: "Fa" guruhining bariton teshigi kichik oktavaning "F" yozuvini ko’rsatadi (u xodimlarning o’rta chizig’ida joylashgan) va "C" guruhining bariton notasi - birinchi oktavaning "C" notasi (u xodimlarning yuqori qatorida). Bular. ikkala tugma bilan, yozuvlarning joylashuvi o’zgarishsiz qoladi. Quyidagi rasmda kichik oktavaning "C" notasidan tortib, har ikkala tugmachadagi birinchi oktavaning "C" notasiga qadar bo’lgan o’lchov ko’rsatilgan. Diagrammadagi eslatmalarning belgilanishi notalarning qabul qilingan harflar belgisiga mos keladi (), ya’ni. Kichik oktavaning "F" belgisi "f", birinchi oktavaning "C" harfi "c 1" bilan belgilanadi:
Tenor klapani alto tugmachasidan faqat "boshlang’ich nuqtasi" bilan farq qiladi, chunki unda birinchi oktavning BO eslatmasi uchinchi o’lchagichda emas, to’rtinchisida yozilgan. Tenor klichkasi violonçel, basson, trombon kabi asboblarning musiqasini tuzatish uchun ishlatiladi. Aytishim kerakki, bir xil asboblarning qismlari tez -tez yoziladi va vaqti -vaqti bilan tenor teshigi ishlatiladi.
Tenor kalitida kichik va birinchi oktavaning notalari ustunlik qiladi, lekin altada, ammo ikkinchisiga qaraganda, tenor diapazonida yuqori notalar ancha kam uchraydi (alto -da, aksincha).