Олмалиқ филиали “кончилик иши ва металлургия” факультети

Карьер охирги чуқурлигининг аналитик метод ҳисоби тахминий ҳисобланади, чунки у коннинг кон-геологик, топографик ва бошқа жиҳатларини ҳисобга олмайди. Бу саволга янада аниқ ечимни топиш учун график, графоанолитик ва вариант усулларидан фойдаланилади.
Карьерний охирги чуқурлиги қуйидаги формула орқали аниқланади:

бунда m_г – горизонтал ётқизиқ қалинлиги
, м.
Фойдали казилманинг пастки ётқизиҳидан карьер тубигача бўлган масофани аниқлаш учун қуйидаги формула орқали аниқланади

Фойдали қазилма захирасини ҳажми қуйидаги формула орқали ҳисобланади:

, м³
бунда S₁, S₂ – карьер туби ички ёткизиқларида жойлашганда фойдали қазилма юқори ва пастки томони ташкил этувчи майдонга тугри келадиган майдон юзаси.

Фойдали қазилманинг саноат захираси аниқлаш формуласи:

, т.
бунда З_б – фойдали қазилмани баланс захираси, бу эса геологик захирага тенг деб қабул қиламиз:
_, т.
Карьер контуридаги қоплама тоғ жинсининг ҳажми қуйидаги формула билан топамиз:
_, м³.
Қоплама тоғ жинсларинг ўртача саноат коэффициенти қуйидагича аниқланади:
, м³/т.
Карьернинг ҳизмат қилиш муддатини аниқлаш формуласи қуйидагича:

Горизонтлар сони қуйидаги фолрмула орқали аниқланади.

Бунда h_y – уступ баландлиги


Келтирилган шу форумалар асосида берилган курс лойиҳасини ҳисоблаш.

1. 
   Карьер тубини ўлчамларини аниқлаш.
   

P = 2·(Lд + Bд) = 2·(8300+95) = 16790 м

2. 
   Карьер тубини майдон юзаси.
   

S = L_д·B_д = 8300·95 = 788500м²

3. 
   Карьернинг охирги чуқкрлигини аниқлаш.
   

Н_к.к.=

4. 
   Пастки ёткиздан карьер тубигача бўлган масофа.
   

X =

5. 
   Юқори томондан қазиб олинмайдиган фойдали қазилма юзасини аниқлаш
   

S₁ = м²

6. Пастки томондан қазиб олинмайдиган фойдали қазилма юзасини аниқлаш

S₂ = м²

7. 
   Фойдали қазилма захирасини ҳажмини қуйидаги формула орқали аниқлаш.
   

V_и=

7. 
   Фойдали қазилманинг баланс захираси геологик захира билан тенгдир.
   

З_бал = З_геол = V_и· ρ = 145364000·2,5= 342873600 т

7. 
   Фойдали қазилманинг саноат захирасини йўқотилишни инобатга олган ҳолда аниқлаш
   

З_п = З_бал · 0,96 = 342873600·0,96 =322758656 т

7. 
   Карьер чегарасидаги кон массасини хажмини ҳисоблаш.
   

V_г.м. = S ·H_к.к.+ 0.5 · P · H _к.к. · ctg βк + 0.33 · П · H _к.к ·ctg βк =

= 778500 · 308 + 0,5 · 16790 · 308 · 1.1 + 0,33 ·3,14 ·308 ·1.1² =517433516м³

7. 
   Карьер чегарасидаги қоплама жинснинг хажмини ҳисоблаш
   

V_в = V_г.м. – V_и. =517433516 –145364000=371069516 м³

7. 
   Ўртача саноат қоплама жинс коэфициентини аниқлаш.
   

K_ср = V_в/V_и. = 371069516 /145364000 =2.6м³/ м³
Аралашган коэффициент
13. K_ср = V_в/З_п =371069516/322758656 =1.2м³/ т
14. Карьернинг охирги чуқурлигининг кенлигини аниқлаш
B_к = B_д + 2 · H_к.к. · ctg βк = 95+2·308 · 1,1= 773 м
15. Карьернинг охирги чуқурлигининг узунлигини аниқлаш

L_к = L_д + 2 · H_к.к. ·ctg βк = 8300 + 2·308·1,1 = 8977 м

16. Карьернинг ишлаш муддатини аниқлаш учун қуйидаги формуладан фойдаланамиз.

=517433516/(25500000/2.5)[phone]=36йил

17. Горизонтлар сонини аниклаш формуласи.

N=308-2·14-14·20=0

h^'_y=14 м 2 та горизонт
h^''_y=14 м 20 та горизонт