Olkashunoslik

larmng mozorlardan olingan antropologik materiallardan iborat. Ular-
dan Sumbar, Yangiqal’a, Qoratepa, Geoksyul, Namozgoh, Oltintepa,
Tohirboy (Janubiy Turkmaniston), K o‘kcha-3 (Xorazm), Zamonbobo,
Mo'minobod. Sopollitepa, Jarqo‘ton, B o‘ston, Tigrovaya, Balka, Tul-
xar va boshqa yodgorliklardagi bir necha yuzlab qabrlardan aniqlangan
antropologik topilmalar o ‘lkamizda miloddan avvalgi III II mingyillik­
larda yashagan xalqlaming tashqi qiyofasi, irqi va boshqa antropologik
xususiyatlarini o ‘rganishda muhim manba bo‘lib xizmat qiladi.
Ushbu topihnalarga ko‘ra eneolit davri va bronza davrining ilk
va rivojlangan bosqichi aholisi yevropeoid irqining Sharqiy 0 ‘rtayer
dengizi tipiga mansub bo‘lgan. Millodan avvalgi II mingyillikka kelib
0 ‘rta Osiyo xalqlari tiplanga ko‘ra bir-birlaridan farqlanuvchi ikki min-
taqaga ajraladi. Janubiy mintaqalarda cho‘ziq bosh, qisqa va o ‘rtacha
qisqa yuzli Sharqiy 0 ‘rtayer dengizi tipiga oid xalqlar xos bo Isa, shi­
moliy mmtaqpilarda yashovchi chorvador qabilalar keng va o ‘rtacha
keng bo‘lgan protoyevropa va adronovo tipiga mansub boigan.
Ular o ‘rtasidagi chegara tadqiqotchi olimlaming xulosalariga ko‘ra,
Janubiy Orolbo‘yi, Zarafshonning o ‘rta oqimi va Farg ona vodiysi or-
qali o ‘tgan. Lekin, ayrim yodgorliklarda, xususan, Tohirboy-3 (Murg‘ob
vodiysi) va K o‘kcha-3 (Xorazm)da har ikkala tip vakillariga tegishli
bosh chanoqlar aniqlangan: Shuningdek, Vodil (Farg‘ona) qabristonidan
dolixokran tipidagi chanoqlar aniqlangan. Umuman, 0 ‘rta Osiyo aholisi
94

---

mil. avv. II mingyillikda asosiy ikki guruhga bo‘linsa-da, Tohirboy-3 va
Vodil topilmalari aholi о ‘rtasida madaniy aloqalaming chuqurlashuvi va