Olkashunoslik

ning paydo boiishida asosiy tugun b o iib xizmat qilgan. 0 ‘zbekiston
hududida qadimgi shaliar turidagi manzilgohlardan Qiziltepa (Surxon­
daryo), Uzunqir va Yerqo‘ig ‘on (Qashqadaiyo), Afrosiyob va K o‘ktepa
(Samarqand) m a’lum.
Ular keng maydondan iborat qadimgi manzilgoh b o iib , mahalliy
va markaziy ma’muriyat apparatigategishli mahobatli imoratlardan ark.
70

---

aholi uy-joylari va ixtisoslashgan hunarmandchilik inshootlari joylash­
gan qismlardan iborat bo'hb, umumiy mudofaa devorlari bilan o ‘rab
olingan. Bu kabi qadimgi shaharlar yirik davlat uyushmalari va ayrim
ma’muriy bolinmalaming markazi vazifasini o ‘tagan. Farg'ona vo-
diysida shaharsozlik janubiy mintaqalardan o ‘ziga xos tomonlan bilan
ajralib turadi. Bu mintaqada Dalvarzin va Chust kabi qadimgi shahar
xarobalari saqlanganki, ular shahar qurilishi strukturasiga ko‘ra janubiy
mintaqalaming shaharlaridan farq qiladi. Miloddan avvalgi I mingy il-
likning o rtalariga kelib, shaharsozlik an’analari mavjud bo‘lgan hu-
dudlarda urbanizatsiya jarayonining chuqurlashuvi, qolgan hududlarda
esa shakllanishi kuzatiladi.
Antik davr O rta Osiyo xalqlarining ijtimoiy-siyosiy havoti mu-
rakkab jarayonlar: bosqinchilik yurishlari, xalqlar va madaniyatlar-
ning kirib kelishi, mintaqaviy davlatlaming tashkil topishi va boshqa
ozgarishlar bilan belgilanadi. Bu esa har mintaqada o ‘ziga xos madani-
yatning shakllanishida muhim omil bo‘lib xizmat qilgan. Antik davrga
kelib qisman qadimgi shaharlaming rivojlanishi bilan birgalikda yan­
gi shahar markazlari paydo boladi va rivojlanadi. Bu davrga oid yi­
rik shahar markazlaridan Dalvarzin, Zartepa, Yerqo rg on, Afrosiyob,