Oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent tо‘qimachilik va yengil sanoat instituti

 
AVTOMATI BOSHQARISH NAZARIYASI fani bо‘yicha: 
Jarayon va signallar. Avtomatik boshqarish sistemalarida ishlatiladigan 
asosiy sxemalar. Boshqarishning asosiy prinsiplari. Avtomatik boshqarish 
sistemalarining sinflanishi. Ularga aniq misollar. Avtomatik boshqarish 
nazariyasining matematik ifodasi. Statik va dinamik tenglamalar. Tenglamani 
chiziqlantirish. Laplas almashtirishi va uning xossalari. Uzatish funksiyasi va 
uning xossalari. Tipik kirish signallari.
 
Avtomatik boshqarish sistemalarining vaqt va chastotaviy xarakteristikalar. 
Avtomatik boshqarish sistemalarining ulanish usullari. Sistema strukturasini 
о‘zgartirish qoidalari. Vaqt xarakteristikalari. Chastotaviy xarakteristikalar. Tipik 
dinamik zvenolar va ularning matematik ifodalari, vaqt va chastotaviy 
xarakteristikalari. Tipik dinamik zvenolarga misollar. Zvenolarning vaqt va 
chastotaviy xarakteristikalari. Zvenolarga real misollar.
 
Zvenolari ketma – ket 
ulangan avtomatik boshqarish sistemasining chastotaviy xarakteristikalari. Ochiq 
va berk avtomatik sistemalar uzatish funksiyalari, xarakteristikalari. 
Chiziqli avtomatik boshqarish sistemasining turg‘unligi. Turg‘unlik 
tushunchasi. Turg‘unlik belgilari. Turg‘unlik mezonlari. Turgunlikning algebraik 
mezonlari. 
Turg‘unlinking chastotaviy mezonlari. Argumentlar prinsipi. 
Turg‘unlinking Mixaylov mezoni. Mixaylov mezoni yordamida turg‘unlikni 
aniqlashga misollar. Naykvist mezoni. Turg‘unlinking logarifmik mezoni. 
Turg‘unlik zaxiralari 
Avtomatik boshqarish sistemasida о‘tkinchi jarayonni hisoblash. О‘tkinchi 
jarayonni hisoblash usullari. Holat parametrlari fazasi usuli. Avtomatik boshqarish 
sistemasining sifatini baholash mezonlari. Sifat mezonlari. Sistemaning sifatini 
о‘tkinchi jarayon bо‘yicha baholash. LACHX bо‘yicha baholash. Integral 

---

5 
mezonlar Avtomatik boshqarish sistemasining aniqligini baholash mezonlari. 
Statik sistemaning aniqligini baholash. Astatik sistemaning aniqligini baholash. 
Korrektlovchi qurilmalar sintezi. Zaruriy LACHX ni qurish. Ketma – ket ulangan 
korrektlovchi qurilmaning sintezi. Parallel ulangan korrektlovchi qurilmaning 
sintezi. Parallel ulashning avfzalligi va kamchiligi. Sintezlash algoritmi. Misollar. 
Diskret avtomatik boshqarish sistemalari va uning xususiyatlari. Asosiy 
tushunchalar va ta’riflar. Kvantlash va modulyatsiyalash turlari. Kotelnikov – 
Shennon teoremasi.
 
Diskret avtomatik boshqarish sistemasini sinflanishi. Impulsli 
sistemaning elementlari va ularning parametrlari. Diskret sistemani tadqiq 
qilishning matematik apparatlari. Diskret funksiya va uning yozilishi. Chekli 
ayirma va summalar. Ayirmali tenglamalar. Z – almashtirishi. Z – 
almashtirishining asosiy xossalari. Ideal impulsli element. Uzluksiz sistemani δ(t) 
impulslar ketma – ketligidan olgan reaksiyasi. Impulsli sistemalarning uzatish 
funksiyasi. Diskret uzatish funksiyasi. Z – almashtirishining algebrasi. Impulsli 
sistemaning chastotaviy xarakteristikalari. Impulsli sistemaning turg‘unligi. 
Impulsli sistemalarda turg‘unlik tushunchasi. Gurvits va Mixaylov mezonlarining 
impulsli sistemalarga tadbiqi. Impulsli sistemalarda о‘tkinchi jarayonlar. О‘tkinchi 
jarayonni hisoblashning Z – almashtirish usuli.
Nochiziqli avtomatik boshqarish sistemalari (NABS) asosiy tushunchalar. 
NABS ning asosiy xususiyatlari. Fazoviy fazalar usuli, xossalari, qо‘llanishi. 
Maxsus nuqta va chiziqlar. Fazalar portretini chizish usullari. Avtotebranish va 
uning parametrlarini aniqlash usullari.