Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi o’zbekiston respublikasi sog’liqni saqlash vazirligi toshkent tibbiyot akademiyasi

Ijtimoiy (sotsial) konflikt sabablari:
1) moddiy resurslar;
2) o‘ta muhim hayotiy ko‘rsatma(ustanovka)lar;
3) hokimiyat vakolatlari;
4) ijtimoiy (sotsial) tuzilmadagi maqom-vazifaga oid farqlar;
5) shaxsga doir (emotsional-psixologik) farqlar va h.k. 
Konflikt
sotsial (ijtimoiy) o‘zaro ta’sir(harakat)ning turlari sifatida, uning 
sub’ektlari va 
ishtirokchilari 
bo‘lib alohida individlar, katta va kichik sotsial guruhlar va tashkilotlar keladilar. 

---

Konfliktli qarama-qarshilik
– tomonlarning o‘zaro kurashi, ya’ni bir-biriga qarshi 
qaratilgan harakatlaridir. 
Sotsial konflikt asosida faqat sabablari o‘zaro tubdan zid bo‘lgan manfaat, ehtiyoj va 
qadriyatlar bo‘lgan ziddiyatlar yotadi; bu kabi ziddiyatlar tomonlarning ochiqdan-ochiq kurashi, 
real qarama-qarshilikka o‘tib ketadi. 
Konfliktda to‘qnashuvlarning kuch ishlatiladigan va kuch ishlatilmay digan shakllari 
mavjud. 
Sotsial konflikt o‘z ichiga raqib faoliyatini to‘siq bo‘layotgan yoki boshqa 
odam(guruh)larga zarar yetkazayotgan individ yoki guruh faolligini oladi. 
Konfliktlar problematikasi sohasida quyidagi atamalar qo‘llanadi: “bahs”, “munozara”, 
“savdolashuv, tortishuv”, “raqobatchi lik va nazorat qilinadigan to‘qnashuvlar”, “bilvosita va 
bevosita (to‘g‘ridan-to‘g‘ri) zo‘ravonlik”. 
Tibbiyot konflikt
– ta’lim tizimida pedagogik konfliktlarni vujudga kelish sabablari va 
tabiatini o‘rganadigan, ularni bartaraf etish usullari va amaliy tavsiyalarni ishlab chiqadigan 
nazariy-amaliy yo‘nalish hisoblanadi. Pedagogik konflikt ijtimoiy hayotdagi ko‘p uchraydigan 
holat hisoblanib, tabiiyki jamiyatning kuchli ijtimoiy munosabatlari to‘plangan bo‘laklari 
maktab, oliy va o‘rta maxsus ta’limda ko‘proq ko‘zga tashlanadi. Ta’limda o‘z “Men”ini qattiq 
hurmat qilishga odatlangan o‘quvchi yoki talabalar orasida konfliktli munosabatlarni bo‘lishi 
tabiiy hodisadir, lekin amaliy ko‘nikmalarga, kuchli tayyorgarlikka ega bo‘lmagan Shifokor yoki 
rahbarlar ham konfliktli munosabatlarni vujudga kelishiga sharoit yaratib berishi mumkin.
Pedagogik konfliktni pedagogika va psixologiya fanlari bir-biri bilan uzviy holda 
o‘rganadi va hal qiladi. Ularning har ikkisi, bitta umumiy jarayonni – insonni psixik faoliyati 
hamda uning xulq-atvorini tadqiq etadi. Bugungi kunda zamonaviy o‘qituvchi ijtimoiy 
psixologik tayyorgarliksiz auditoriyaga kirishi mumkin emas. Shuning uchun ham o‘quvchilar 
o‘rtasidagi o‘zaro munosabatlarni yo‘lga sola olishi, bolalar jamoasida ijtimoiy-psixologik 
mexanizmlardan foydalanishni bilishi zarur. Shaxsni shakllanishida u yashayotgan muhit, 
kishilar va jamiyatning roli juda kattadir. Chunki, ijtimoiy muhitdagi turli hodisalar odamning 
ongiga bevosita ta’sir qilib, unda chuqur iz qoldiradi. O‘qituvchi shularni hisobga olgan holda 
bolalarni psixikasini va xarakterini o‘rganishi va shu asosda o‘qitishning aniq va izchil tizimini 
ishlab chiqishi lozim.
mavjud 4 ta temperamentni shifokor yaxshi bilishi zarur, chunki ana shu tushunchalar
tizimidagi tibbiyot ziddiyatlarni oldini olishning asosiy omilidir.
Sogʻliqni saqlash ning samarasi, ta’sirchanligi, avvalo shifokorga, uning bilim saviyasiga, 
kasbiy tayyorgarligiga va tibbi bilimiga mahoratiga bog‘liqdir. Shifokor ijodiy fikrlovchi: 
umuminsoniy va milliy qadriyatlarni, dunyoviy bilimlarni mukammal egallagan bo‘lishi, o‘z 
kasbi va bemorlarga yaxshi muomilada insonparvar adolatli, talabchan, odobli, yaxshi inson 
bo‘lishiga ishonadigan, ularning barkamol shaxs, ishbilarmon kishi bo‘lib yetishishiga 
ko‘maklashadigan mutaxassis bo‘lmog‘i lozim.
Shifokor va bemor konfliktni yuzaga keltirmasligi uchun shifokor nozik psixolog va mohir 
shifokor bo‘lishi lozim. Shifokor nazariy bilimlari sezgirligi vositasida shifokor va bemorlar 
bilan oson aloqaga kirishadi, Shifokor va bemor shifoxonada undan tashqarida birgalikdagi 
faoliyatnimohirlik bilan uyushtiradi, shifokorning fikri, tuyg‘usi va irodasini bevosita va 
bilvosita boshqarish san’atini egallagan bo‘ladi. 
Tarbiyalanuvchi muomala odobini asosan tarbiyachi timsolida anglab oladi. Ustoz 
tarbiyalanuvchi uchun bir umrga sevimli, ideal, ibrat, namuna bo‘lib qolishga muyassar 
bo‘lmog‘i lozim. 

---

 Pedagogik konfliktlarning kelib chiqish sabablari guruhdagi har bir shaxsning fe’l-
atvoridagi xatti-harakatlarida shaxsga mansub bo‘lgan millat, xalq, xudud xususiyatlarida 
namoyon bo‘ladi.