Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti

Gerontologiya (yunoncha gerontos – qariya, qartayish, logos – fan) – inson qarishini o‘rganadigan tibbiy-biologik va psixologik fanlar yig‘indisi.
Globallashuv – insoniyat taraqqiyoti va jamiyat hayotining jahon miqyosida integratsiyalashishi natijasida sodir bo‘layotgan jarayonlar tufayli olamshumul ahamiyat kasb etishidir. Uning hozirgi davrda uch manbayi mavjud: 1) kommunikatsiya vositalaridagi tub o‘zgarishlar; 2) investitsiyalardagi yangi jarayon; 3) dunyoga yangicha qarashning vujudga kelishini ta’minlashdir. Globallashuvga to‘g‘ri yondashuv taraqqiyotni tezlashtiradi, tinch-totuvlikni ta’minlaydi, davr zarbalaridan omon qolib yashash darajasini yuksaltiradi, ijtimoiy barqarorlikni, siyosiy mavqega egalikni ta’minlaydi hamda qo‘shni davlatlar bilan muloqot imkoniyatlarini kengaytiradi. Inson faoliyatining milliy qoliplardan chiqishi, transmilliy shakllarni shu holda yaratish individlar, ijtimoiy guruh va jamoalar, xalqlar va davlatlaning turmush tarzida tub o‘zgarish yasaydi.
Dinamik-o‘zgaruvchan ijtimoiy muhit – doimo o‘zgaruvchan jonli hayot, real borliq, ijtimoiy muhit bilan bog‘liq mehnat faoliyati. Hozirgi zamon tashqi muhiti o‘ta dinamik o‘zgaruvchanligi, doimo almashib turishi bilan tavsiflanadi. Bunda davr, zamon, hatto asr xarakterining o‘ziga xos tomonlari, jumladan, ijtimoiy jarayonlar va ma’lumotlar almashinuvining tezligi, beqarorligi tendensiyasining inson taqdiriga turli xil darajada ta’sir etishi mumkinligini e’tiborga olmoq zarur.
Yevgenika – Frensis Galton tomonidan 1883-yilda ilmiy muomalaga kiritilgan termin bo‘lib, (yunoncha eugenys – zotdor, nasldor; zodagonlar, lliy tabaqa kishilariga o‘xshab ketadigan) nasl, zotning irsiy tozaligini yaxshilashga qaratilgan ilmiy-amaliy faoliyat turidir. Keyingi davrlarda еvgenika tushunchasi ko‘proq inson naslining irsiy tozaligini o‘rganuvchi ilmiy yo‘nalish sifatida e’tirof etilmoqda.
Ijtimoiy muhit – shaxsni o‘rab turgan. uning ongi hamda xulqiga faol (bevosita va bilvosita, stixiyali va ongli) ta’sir o‘tkazuvchi barcha ijtimoiy shart-sharoitlar, faoliyatlar va aloqadorliklarni belgilashda xizmat qiluvchi falsafiy kategoriy.