Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi muqimiy nomidagi qo’qon davlat pedagogika instituti

Temir miqdorini aniqlash. Namunalardagi temir miqdorini aniqlash xosil qilingan mineralni eritmaga o`tkazish va kolorimetrik usulda aniqlashga asoslanilgan [58].
Temirning boshlang`ich eritmasi, gidroksilaminning gidroxloridli eritmasi, ortofenantrolin eritmasi va solishtirma nazorat va graudirlangan grafik uchun erit- malar tayyorlandi. Eritmalarning optik zichligi kontrol eritmaga nisbatan foto-
kolorimetrda o`lchandi. Namunalardagi temir miqdori loviyada 4,1-4,3; moshda 12,3-12,6; no`xatda 7,3-7,5 mkg; yeryongoqda 4,7-5,4 mkg ekanligi aniqlandi.
Qo’rg’oshin, rux, kadmiy, mis miqdori polyarografda o’zgaruvchan tok rejimida 5 sm³ li elektrolizerda amalga oshirildi. Tekshirilayotgan eritmalardagi mishyak va temir fotokolorimetrda kontrol eritmaga nisbatan 20 mm qalinlikdagi kyuvetalarda λ_max=520 10 nm to’lqin uzunligida optik zichligini o’lchash asosida bajarildi.
Rux miqdorini aniqlash uchun tigeldagi kuyindi (kul) suv hammomida 10 ml suyultirilgan xlorid kislotada (1:1) eritildi va ammiak bilan neytrallanib, 50 mlli o’lchov kolbasiga o’tkazilib, hajmi distillangan suv bilan kolba belgisiga etkazildi. So’ngra filtirlab olindi. Ruxning solishtirma kontrol fonli elektrolitlari bo’yicha tayorlandi [59].
Polyarografiyalash simobli tomchi elektrod o’zgaruvchan tok rejimida 5sm³li elektrolizyorda amalga oshirildi. Tekshirilayotgan eritma pipetka yordamida elektrolizyorga olindi va undan 10 minut davomida inert gaz (azot) o’tkazilib polyarografiyalandi va rux pikining balandligi o’lchandi. So’ngra elektrolizyorga ruxning standart eritmasidan polyarogramma ikki barobar kattalashguncha qo’shil- di. YAna inert gaz o’tkazilib polyarografiyalab rux pikining balandligi o’lchandi.
Ruxning miqdori (mg/dm³) polyarogrammadagi pikning balandligini lineyka bilan 1mm aniqlikda o’lchanib, natijalar formula bo’yicha xisoblanib topildi. Olib borilgan tekshiruvlar natijasida Buvayda va Beshariq tumanlaridan keltirilgan namunalarda mis miqdori deyarli bir-biriga yaqin: 2,52-2,56; 2,18-2,36; 2,65-2,08;
2,32-2,36 mg ekanligi aniqlandi [53].