Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi muqimiy nomidagi qo’qon davlat pedagogika instituti

Qo’rg’oshinni aniqlash. O`zbekisto Respublikasi “O`zinkomsentr” oziq- ovqat va xomashyolardan toksik elementlarni miqdorini aniqlash bo`yicha talablari asosida amalga oshirildi [56]. Elektrolitlarning fonli eritmalari, qo’rg’oshinning 1 mg/sm<sup>3</sup>li va kontrol eritmalari tayyorlandi. Namunadan sinov uchun eritma tayorlash quyidagi tartibda amalga oshirildi: kuydirilgan namunani suv hammomida qizdirib, unga 5 sm<sup>3</sup>suyultirilgan nitrat kislota (1:2) qo’shildi. Eritma namli tuz ko’rinishiga kelguncha bug’latildi, so’ngra 2sm<sup>3</sup> suyultirilgan xlorid
kislota qo’shib, 5 minut qizdirildi. Sovitilgach 25 sm<sup>3</sup> distillangan suv qo’shib aralashtirildi va 2 g limon kislotasi qo’shildi, erigach 1sm<sup>3</sup> timol ko’ki eritmasi qo’shib pH 8,8 ga etguncha suv hammomida sovitgan holda, ammiakning konsentrlangan eritmasi qo’shildi. Eritma rangi qizildan sariq, so’ngra zangori- ko’kish tusga kirdi. Eritma to’laligicha 250 sm<sup>3</sup>li ajratgich varonkaga o’tkazildi va hajmi suv bilan 180 sm<sup>3</sup> ga etkazildi. Ajratgich voronkadagi eritmadan qo’rg’oshin 5 sm<sup>3</sup> dan (1g/dm<sup>3</sup>) ditizon qo’shib rang o’zgarishi to’xtaguncha ekstraksiya qilib olindi. Ekstraktdan esa ditizon xloroform bilan ekstraksiya qilindi. Tadqiqotlar davomida sinov eritmalari ditizon bilan rangli birikma xosil qilmadi. Shuningdek polyayarografiyalashda xam sinov eritmalariga qo`rg`oshin kiritilib, shkala balandligi o`lchanganda xam qo`rg`oshin borligi aniqlanmadi.
Kadmiyni aniqlash. uchun zarur jixozlar, idishlar, eritmalar na’munani analizga tayyorlash jarayoni oziq-ovqat va xomashyolardan toksik elementlarni miqdorini aniqlash bo`yicha talablar asosida amalga oshirildi [57].
Tigeldagi kulga suv hammomida isitilgan holda 5sm³ suyultirilgan nitrat kislota (1:2) qo’shib suyultirildi va 25 sm³distillangan suv, limon kislota qo’shildi. Limon kislota erigach 10 sm³ timol ko’ki qo’shilganda eritma rangi qizildan sariq, keyin zangori ko’k tusga o’tdi. Eritma 250 sm³li ajratgich varonkaga o’tkazilib hajmi suv bilan 150 sm³ga etkazildi. So’ngra kadmiy 5 sm³ dan ditizon (g/dm³) qo’shib rang o’zgarmay qolguncha ekstraksiyalandi. Ditizon fraksiyalari to’planib xloroform bilan ekstraksiyalandi. Ajratgich varonkada qolgan eritma filtrlab olindi. Varonkadanfiltr 0,2 mol/dm³ xlorid kislota so’ngra distillangan suv bilan yuvilib, umumlashtirildi. Bu eritma xlorid kislota eritmasiga qo’shildi va kuchsiz haroratda 1 sm³ hajmgacha, so’ngra quruguncha suv hammomida bug’latildi. Qoldiq 10 sm³ fonli elektrolitda eritilidi.