Oliy va O’rta maxsus ta’lim vazirligi Farg’ona politexnika institute

АSBOB-USKUNA VA TIKISH USULLSRINI TANLASH VA ASOSLASH.

Tikuv mashinasini yaratilishi XVIII- asrga taaluqlidir. Uni Karl Dres kashf etgan. Birinchi tikuv mashinalari qo’l usulida tikilgan chok nushalarini o’zida aks ettiradi. 1814-yilda Avstriya tikuvchisi Yozef Madersperger ignaning bir uchida teshik ko’zli qilib ignani yaratdi.

Bir necha yildan so’ng Fishen Gibbeke, Yelter Xant, Elnas Xou va boshqa olimlar uchi ko’zli (teshik) igna yordamida bahya chok hosil qilishdi.
1830- yilda Bartalemi Timon’e tikuv mashinasiga patent olib dunyoda avtomatlashtirilgan tikuv fabrikasini ochdi.
1845-yilda Elmas Xou moki bahya qator yaratib, tikuv mashinasiga patent oldi, bu mashina minutiga 300 bahya tikish tezligi bilan ishlangan.
Bu mashinaning hususiyati shunday ediki, igna gorizontal yotiq xarakterlangan, tikilayotgan matolar esa vertikal joylashtirilgan bo’lib, to’g;ri yo’nalishda xarakatlangan, bu esa o’z vaqtida ayrim noqulayliklarga sabab bo’lgan. 1850 yil A Vilsonning tikuv apparatida, keyinroq 1851 yil Zinger va Gibbs mashinalarida igana vertikal (tik) xolatda xarakatlangan, mato esa mahsus lapka (oyoq kaftiga o’xshash qayrilgan tomoni) yordamida qistarilib, gorizontal (tik) platformaga joylashtiriladi va u tishli g’ildirak orqali xarakterlanadi keyinchalik – tishli plastina (reyka) orqali ishlangan. Har bir tikuv mashinalari konstruksiyasi, modellari kashf etilishi bilan ular murakkablashib takomillashtiriladi, tez yurar va maxsuslashtiriladi.
Mikroprosessor boshqaruvidagi mashinalar (kompyuterli mashinalar).
Ushbu turdagi mashinalarda mato va igna xarakatini mikriprosessor boshqaradi. Boshqaruvning ushbu qoidasi chok qatori va ularning soni cheklovini kamaytiradi. Buning xammasi ishlab chiqaruvchi modelga joylashtirilgan xotira xajmi va programmasiga asosan aniqlanadi. Faqat kompyuterda boshqarilgan mashinalar ”ko’zi” ilmoq va murakkab dekorativ baxya qatorlar (chok) tikadi.

Dastlabki yaratilgan tikuv mashinalar