Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi farg’ona davlat universiteti fizika kafedrasi astrofizikpraktikum fanidan laboratoriya ishI

Yulduz atmosfyerasining kimyoviy tarkibini aniqlash. Agar yulduz uchun o’sish egrisi topilgan bo’lsa, undan foydalanib yulduz atmosfyerasida kimyoviy elyemyentning nisbiy miqdori aniqlanadi. Bunda vodorod miqdori 1012 dyeb qabul qilinadi va chiziq markazida yutish koefitsiyenti η0 uchun
lg η0- lg(gfλ)=lg Ael – (5040/T)E1+ const.
Bu yyerda Ael kimyoviy elyemyentning nisbiy miqdori, E1 boshlang’ich sathning uyg’onish potyentsiali. Spyektral chiziqlarning ekvivalyent kyengligi bo’yicha “O’sish egrisi” dan yuqoridagi tyenglamaning chap tomoni qiymati topiladi va (lg η0- lg(gfλ)) hamda E1 bog’lanishi chiziladi. Ya’ni koordinata tizimining ordinata o’qi bo’ylab (lg η0- lg(gfλ)) absissa o’qi bo’ylab esa E1 qo’yiladi. Odatda bu bog’lanish to’g’ri chiziq ko’rinishga ega va uni ordinata o’qi bilan kyesishish nuqtasiga mos kyeladigan (lg η0- lg(gfλ))= lg Ael nuqta qiymati spyektral chizig’i o’lchangan kimyoviy elyemyentning nisbiy miqdori bo’ladi (Sattarov, 1969).
Ishni bajarish bo’yicha vazifalar
1. Spyektral chiziqlarning ekvivalyent kyengligini o’lchang.
2. Spyektral chiziq markazida yutish koeffitsiyyenti qiymatlarini jadvaldan toping (6-ilova)
3. Ekvivalyent kyenglik va yutish koeffitsiyyenti logariflarini ordinata va absissa o’qlari bo’yicha qo’yib “O’sish egrisi”ni chizing.
4. Chizilgan “O’sish egrisi”dan foydalanib, birorta kimyoviy element multiplyeti chizqlari (xar xil o’tish potyentsialiga (ε) ega chiziqlar) uchun “k0N-ε” bog’lanishini chizing va undan foydalanib yulduz atmosfyerasida kimyoviy elyemyentning nisbiy miqdarini toping.

Bajarilgan ish yuzasidan hisobot uchun	Chiziq markazida yutish koefitsiyenti	Chiziqning ekvivalyent kyengligi	Kimyoviy elyemyent nisbiy miqdori
Spyektral chiziq

Azimut – janub nuqtadan (astronomik azimut) yoki shimol nuqtadan (geodezik azimut) matematik gorizont bo`ylab yoritkich vertikaligacha hisoblanadigan burchak masofa.