Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi farg’ona davlat universiteti fizika kafedrasi astrofizikpraktikum fanidan laboratoriya ishI

Afeliy - Quyosh atrofida aylanib harakatlanuvchi jism orbitasining Quyoshdan eng uzoq nuqtasi.
Balandlik – vertikal bo`ylab matematik gorizontdan yoritkichgacha bo`lgan burchak masofa.
Bolid – yorqinligi Veneradan yorqinroq bo`lgan meteor.
Botish – osmon sferasining ko`rinadigan qismidan ko`rinmaydigan tomon o`tishda yoritkichning gorizontni kesib o`tish momenti.
Vaqt tenglamasi – o`rtacha va haqiqiy Quyosh vaqtlari orasidagi ayirma.
Vertikal – zenit, yoritkich va nodir nuqtalaridan o`tuvchi osmon sferasining katta yarim aylanasi.
Vertikal chiziq – Yerning muayyan nuqtasida osma ip (shovun, shoqul) yo`nalishi bilan mos keluvchi to`g`ri chiziq.
Geografik kenglik – Yer ekvatori tekisligi bilan vertikal chiziq orasidagi burchak.
Geografik meridian – Yer qutblaridan o`tuvchi katta yarim aylana.
- osmon meridiani – tekisligi osma chiziq va olam o`qi yo`nalishidan o`tuvchi osmon sferasining katta aylanasi.
- nul meridiani (grinvich meridiani) – Angliyadagi Grinvich rasadxonasidan o`tuvchi meridian.
- soat poyasining asosiy (markaziy) meridiani – soat poyaslari o`rtalaridan o`tuvchi va uzunlama bo`yicha aniq 15 gradus bilan ajratilib turuvchi geografik meridianlar.
Geografik uzunlik (uzunlama) – Yer sirtida joylashgan nuqtadan o`tuvchi meridian va nulь meridian tekisliklari hosil qilgan ikki qirrali burchak.
- ko`tarilish tugunning uzunlamasi – ekliptika tekisligida bahorgi tengunlik nuqta va osmon jismning ko`tarilish tuguni tomon yo`nalishlari hosil qilingan burchak. Soat mili yurishiga teskari tomon hisoblanadi.
Gorizontal koordinatalar – matematik gorizontga nisbatan o`lchalgan koordinatalar (azimut va balandlik).
- ekvatorial koordinatalar – osmon ekvatorga nisbatan o`lchalgan koordinatalar (to`g`ri chiqish yoki soat burchagi va og`ish).
Yer ekvatori – aylanish o`qiga perpendikulyar bo`lgan Yer sathidagi katta aylana. – osmon ekvatori – tekisligi olam o`qiga perpendikulyar osmon sferaning katta aylanasi.
Zenit – kuzatuvchining boshi uzra osma (shovun, shoqul) chiziqning osmon sferasi sirti bilan kesishgan nuqta.
Yillik parallaks – berilgan nuqtadan Yer orbitasining radiusi (katta yarim o`qi) ko`rinadigan burchak.