Oliy va oʻrta maxsus ta’lim

“Mumtoz menejment” maktabi mohiyati.

“Ilmiy menejment” namoyandalari oʻz ilmiy ishlarini asosan korxona, tashkilot boshqaruvini takomillashtirishga bagʻishlashgan. Ular boshqaruv darajasidan quyi masalalar bilan, ya’ni faqat ishlab chiqarish darajasidagi boshqaruv bilan shugʻullanishgan. Ma’muriy maktabning vujudga kelishi munosabati bilan mutaxassislar endi umum tashkilot darajasidagi boshqaruv muammolari bilan shugʻullana boshladilar.
Teylor va Gilbretlar oddiy ishchidan muvaffaqiyatga erishib, shuxrat qozonib martabaga minganlar. Aynan shu tajriba ularning boshqaruv toʻgʻrisidagi tushunchalariga keskin ta’sir etgan. Ulardan farqli oʻlaroq, mumtoz ma’muriy boshqaruv maktabining asoschilari:

Yirik biznes soxasida mashxur, boshqaruvning yuqori boʻgʻinida esa yuksak tajribali amaliyotchi raxbarlar boʻlganlar.

Ularni tashvishlantiruvchi bosh masala-bu umumtashkilot miqyosidagi samaradorlikka erishish boʻlgan. Shunday maqsad qoʻyilgan boʻlsa-da ular xam boshqaruvning sotsial jixatlariga unchalik e’tibor bermadilar. Uning ustiga ustak ularning ishlari shaxsiy tuzatuvlar doirasidan chiqmagan. Shu sababli ularning yondoshuvlari ilmiy metodologik asosga ega emas edi.

“Mumtoz”chilar tashkilotga keng qamrovli kelajak nuqtai nazardan yondoshish yoʻli bilan undagi umumiy xususiyatlar va qonuniyatlarni aniqlashga urinishgan. Maqsad-boshqarishning unversal tamoyillarini yaratish va shuning evaziga muvaffaqiyatga erishish edi. Ular boshqarishning quyidagi ikki jixatiga e’tiborni qaratdilar:

• 
  Tashkilotning oqilona boshqaruv tizimini ishlab chiqish. Shu maqsadda tashkilotni boʻlinmalar yoki ishchi guruxlarga boʻlish, moliya, ishlab chiqarish va marketing boshqarishni takomillashtirishning muxim tomonlari deb xisobladilar.
  
• 
  Tashkilotning oqilona tarkibi va xodimlarning oqilona boshqaruviga erishish. Shu maqsadda boshqarishda yakkaboshlik boʻlishini va xodim faqatgina bitta boshliqdan topshiriq olish va unga boʻysinishi lozim degan gʻoyani ilgari surishadi.
  

A.Fayol boshqaruv fanining rivojlanishiga salmoqli xissa qoʻshgan frantsuz olimlaridandir. U Frantsiyadagi yirik koʻmir qazib oluvchi kompaniyani boshqargan. A.Fayol oʻzining boy amaliy tajribasini “Umumiy va sanoat boshqaruvi” (1916) nomli kitobida umumlashtirgan. Uning ilgari surgan quyidagi boshqaruv tamoyillari Hozirgi kunda xam oʻz axamiyatini yoʻqotmagan.