Oliy va o‘rta maxsus ta`lim

AMALIY QISM

2
Molyar (yoki solishtirma) refraksiyani hisoblash uchun o‘rganilayotgan suyuqlik zichligi va sindirish ko‘rsatkichi tajribada aniqlanadi. Piknometrik usulda suyuqlik zichligini topish uchun analitik tarozida avvaldan tortib olingan ma’lum hajmga ega bo‘lgan bo‘sh piknometrga distillangan suv solib, termostatga joylashtiriladi. 10-15 minutdan so‘ng, piknometrni termostatdan chiqarmagan holda, filtr qog‘ozi yordamida ortiqcha suvni so‘rib olinadi va suvning sathi piknometrning belgisigacha olib boriladi. So‘ngra piknometr termostatdan chiqariladi, yaxshilab artib quritiladi va 5-10 minutdan keyin analitik tarozida tortiladi. Shunday qilib, piknometr suvga nisbatan sozlanadi (kalibrovka qilinadi), ya’ni termostat temperaturasida piknometrdagi suvning hajmi, massasi va zichligi

orasidagi munosabat o‘rnatiladi va (1) tenglamadagi g₀, g₁,
^ н о
lar aniqlanadi.

Ushbu temperaturada aniqlangan suvning zichligini ma’lumotnomada berilgan qiymat bilan solishtiriladi va qoniqarli natija olmaguncha tajribalar davom ettiriladi. Piknometrni suv bo‘yicha sozlab olgandan so‘ng, u bo‘shatiladi , yaxshilab quritiladi va yana bir bor tortib olinadi. So‘ngra piknometrga o‘rganilayotgan suyuqlik quyiladi, 10-15 minut termostatlanadi va , xuddi yuqoridagidek, suyuqlikning sathi piknometrning belgisigacha keltiriladi. Piknometr termostatdan chiqarib quritilgandan so‘ng analitik tarozda g₂ aniqlanadi va (1) tenglamadan o‘rganilayotgan suyuqlikning zichligi _x hisoblanadi. Ushbu aniqlashlar 4-5 marta qaytariladi va _x ning o‘rtacha qiymati verguldan keyingi uchinchi xonagacha aniqlikda olinadi.

Olingan natijalar quyidagi jadvalga yoziladi:

Jadval

2
Suyuqlikning zichligi, sindirish ko‘rsatkichi va refraksiyalarini aniqlash natijalari

T⁰C= ;
 _{H O} 

№	g0	^g0,o‘r	g1	^g1,o‘r	g2	^g2,o‘r	n	^no‘r	Xatoliklarni baholash
									Abs.	Nisbiy
1
2
3
4
5

Tajribalar yakunida o‘lchash xatoliklari baholanadi: Styudent taqsimoti va t_n koeffitsientlaridan foydalanib olingan natijalar statistik qayta ishlanadi.

4.