Oliy va o‘rta maxsus ta`lim

AMALIY QISM

Tajriba uchun reaksiya tartibini aniqlashda o‘rganilyotgan reaksiya, ya’ni yodid ionlari bilan persulfat ionining ta’sirlashuv reaksiyasi tanlangan. Reaksiyaning molekulyar tenglamasi:
2KJ+(NH₄)₂S₂O₈→J₂+K₂SO₄+(NH₄)₂SO₄
Qisqa ion tenglamasi:

8 2 4
2J^-+S₂O ^2-→J +2SO ^2-
Bu laboratoriya ishini bajarish uchun o‘qituvchi talabaga 1 – jadvalda ko‘rsatilgan tajribalar tartibini aytadi.

1 – jadval.

Tajriba tartibi	1 – eritma
	KJ 0,1 M	Na2S2O3 0,001 M	NaCl 0,1M	H2O	kraxmal	H2SO4 0,4 N
1	20	10	5	43	1	1
2	20	10	10	38	1	1
3	20	10	20	28	1	1
4	20	10	30	18	1	1
5	20	10	40	8	1	1

200-250 ml sig‘imli kolbaga 1 – jadvalda keltirilgan tajriba tartibiga mos keluvchi

1 – eritma quyiladi. Boshqa kolbaga yoki stakanga 20 ml 0,01 M ammoniy persulfat eritmasi olinadi. So‘ngra birinchi eritma ikkinchi eritmaga quyiladi.
Quyish vaqti reaksiyaning boshlanish vaqti bo‘lib, belgilab qo‘yiladi (sekundomerdan yoki sekundli soatdan foydalaniladi). Reaksiya tugagan vaq esa eritmaning havo rangga o‘tishi bo‘lib, bu vaqt ham belgilanadi. Demak, talaba tajriba o‘tkazganda faqat reaksiya tugashi uchun zarur bo‘lgan vaqtni aniqlaydi. Tajriba tugagandan so‘ng kolbalar distillangan suv bilan bir necha marta yaxshilab chayiladi va 1 – jadvaldagi o‘qituvchi ko‘rsatgan keying tajribalar o‘tkaziladi.
Reaksiyaning boshlang‘ich tezligi quyidagi tenglamalar yordamida hisoblanadi:
V₀=[Na₂S₂O₃]₀/∆t (18)
Reagentlarning – KJ, (NH₄)₂S₂O₈ va natriy tiosulfatning boshlang‘ich konsentratsiyasi (2) formula yordamida hisoblanadi:
(19)
Bunda: M₁ – reagentlar yoki natriy tiosulfatning 1 – jadvaldag ko‘rsatilgan konsentratiyasi;
V1 – reagentlar yoki natriy tiosulfatning 1 – jadvalda keltirilgan hajmi;
100 ml – har bir reaksiya uchun mos keluvchi reaksion aralashmasining umumiy hajmi.
Tajribalardan olingan natijalar (eng kamida 3-4 tajriba uchun) va hisoblashlar 2 – jadvalga tushiriladi.