Oliy va o‘rta maxsus ta`lim

Qilingan ish haqida hisobot

Tajribadan olingan natijalarni 7-va 8-jadvalda (ilovaga qarang) keltirilgan ma’lumotlar solishtirib ko‘rish.

Nazoratl savollar.

1. 
   Suyuqlik zichligi bilan σ qiymati orasida qanday bog‘lanish bor?
   
2. 
   Suyuqlik nima sababdan kapillyar naylar qatori ko‘tariladi?
   
3. 
   Nima uchun σ ni suyuqlik bitta nay ichida ko‘tarilishiga qarab emas, ikki nay ichida qancha ko‘tarilgan balandliklar farqiga qarab topish afzalroq?
   
4. 
   Kapillyar naylar radiusini boshqa yo‘l bilan o‘lchash mumkunmi?
   

8. LABORATORIYA ISHI

Mavzu: Paraxorni nazariy va amaliy hisoblash.
Ishdan maqsad: Paraxorni nazariy hisoblashni o’rganish
Ish uchun kerakli jihozlar: stalagmometr, benzol, anilin, nitrobenzol, termometr, stakan, probirka

Nazariy qism

A.I.Bachinskiy tomonidan suyuqlik sirt tarangligini va uning zichligini bog’liqligini aniqlangan
δ = K(ρ_c – ρ_b)⁴
δ-sirt tarangligi, K-proporsionallik koeffisienti, ρ_c-suyuqlikning zichligi,
ρ_b-shu sharoitda bug’ning zichligi. Odatdagi temperaturadagi suyuqlikning zichligi bug’ zichligidan kattaroq bo’ladi. Shuning uchun (3) tenglama quydagicha bo’ladi δ=K ρ⁴_{c ,} K= δ/ρ⁴_c
Tenglamaning ikkala qismidan 4 darajali ildiz olinib qiyin molyar massani o’ng va chap qismiga ko’paytirsak quydagi tenglama kelib chiqadi;
K^1/4 M / ρ_c (4)
K ^1/4M- doimiy qiymat bo’lib temperaturaga bog’liq emas bu kattalik paraxor deb ataladi (grekchadan olingan bo’lib) Fazo degan ma’noni beradi. Paraxor –P xarfi bilan belgilanadi. Bu yerda
(5) P = δ ^¼ M/ ρ_c ; hisoblab chiqib V_M=M/ρ (V_M) molyar hajm (6) P = δ ^1/4 V _M
Agar δ=1 bo’lsa P=V_M, ya’ni paraxor xajmiy o’lchangan ega bo’ladi, bu
paraxorning fizik tenglamasini ko’rsatadi. Demak turli birikmalarning paraxorlarini taqqoslanish suyuqliklar bir xil sirt tarangligiga ega bo’lgan xaroratdan ularning molyar xajmlari taqqoslanishiga tengdir. Paraxor adaitib kattalik xisoblanadi yani molyar paraxor aloxida atom xalqaga bog’ qiymatlariga ega.
Yuqoridagilardan kelib chiqib bu birikmalarning paraxorlari kiritilgan.

№	Nomlanishi	ρ	nomlanishi	ρ
1	Vodorod	17,1	Oddiy bog’	0
2	Uglerod	4,8	Qo’sh bog’	23,2
3	Kislorod	20	3 bog’	46,6
4	Zfir bog’ uchun kislorod	18,4	3 a’zoli xalqa	16,7
5	Gidroksid ionidagi kislorod	13,3	4 a’zoli xalqa	11,6
6	Azot	12,5	6 a’zoli xalqa	6,1
7	Xlor	54,3
8	Oltingugurt	48,2
9	Brom	68